Για τη λόγια και εκδότρια Κορνηλία Πρεβεζιώτου-Ταβανιώτου της Χρυσούλας Αναγνωστοπούλου
Πενήντα χρόνια έχουν περάσει από τον θάνατο της Κορνηλίας Λ. Πρεβεζιώτου-Ταβανιώτου (Κωνσταντινούπολη 1878 – Αθήνα 1964), λόγιας από την Κωνσταντινούπολη με πλούσιο συγγραφικό, ποιητικό, δημοσιογραφικό και εκδοτικό έργο. Σε πολύ νεαρή ηλικία ξεκίνησε να δημοσιεύει ποιήματα, αφηγήματα, μεταφράσεις γαλλικών διηγημάτων και μυθιστορημάτων σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες, τόσο στην Κωνσταντινούπολη όσο και στην Αθήνα, και να εκδίδει ποιητικές συλλογές και παιδικά διηγήματα. Το 1893 ο Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος Κωνσταντινουπόλεως (Ε.Φ.Σ.Κ.) της απονέμει βραβείο για την ποιητική συλλογή της Πρώται πτήσεις.
Την άνοιξη του 1899 αναλαμβάνει την έκδοση και διεύθυνση του περιοδικού Η Βοσπορίς, ένα γυναικείο περιοδικό ποικίλης ύλης αρχικά και στη συνέχεια έντυπο για όλη την οικογένεια, το οποίο σε σύντομο χρονικό διάστημα βρίσκεται στα περισσότερα σπίτια του ελληνικού πληθυσμού της Πόλης, σε πολλές μικρασιατικές περιοχές, σε αρκετές πόλεις του ελλαδικού χώρου και του εξωτερικού. Το εγχείρημα αυτό, με μικρές διακοπές και μεγάλες δυσκολίες, αλλεπάλληλες ταλαιπωρίες, λογοκρισίες, μετεγκαταστάσεις, οικονομικά προβλήματα και καθυστερήσεις, θα διαρκέσει μέχρι και τις αρχές του 1906, οπότε και απότομα θα διακοπεί.
Η νεαρή εκδότρια από το Πέραν, που τολμάει να υπερβεί τα εσκαμμένα και να εισχωρήσει σε έναν κατεξοχήν ανδροκρατούμενο δημόσιο χώρο λογιοσύνης, προσπαθεί με τη γραφίδα της να συμβάλει αποφασιστικά στην επιμόρφωση του γυναικείου αναγνωστικού κοινού και την ανάπτυξη της νοημοσύνης και πνευματικότητας της Ελληνίδας, ως ολοκληρωμένης, ηθικής, συνετής, μορφωμένης και χρήσιμης για το Έθνος, όπως η εποχή, το γύρισμα του αιώνα και η περιοχή ορίζουν.
Παράλληλα με την ευθύνη της για την έκδοση και την αρθρογραφία της στο περιοδικό, εκδίδει για αρκετά χρόνια τα ετήσια ημερολόγια και λευκώματα Αι Αναμνήσεις και Αναμνήσεις και Ελπίδες αρχικά με τον σύζυγό της Εμμανουήλ Ταβανιώτη, για την περίοδο (1900-1907), και στη συνέχεια μόνη της (1909 και 1921-1922). Αυτές οι ετήσιες φιλολογικές επιθεωρήσεις της εποχής, με πλήθος έγκριτων συνεργατών από τους γνωστότερους λόγιους, καλλιτέχνες και επιστήμονες του ελληνισμού, άνδρες και γυναίκες, παρουσιάζουν μια πλούσια ύλη η οποία αναφέρεται σε θέματα ιστορικά και αρχαιολογικά, πολιτικά, εκπαιδευτικά και παιδαγωγικά, επιχειρηματικά, κοινωνικά, λαογραφικά, λογοτεχνικά, καλλιτεχνικά, φυσιολατρικά και ταξιδιωτικά, με αρκετές διαφημίσεις στις σελίδες τους που αποτελούν, μαζί με τις προπληρωμένες συνδρομές, σημαντική πηγή εσόδων για τα έντυπα αυτά.
Η νεαρή εκδότρια από το Πέραν, που τολμάει να υπερβεί τα εσκαμμένα και να εισχωρήσει σε έναν κατεξοχήν ανδροκρατούμενο δημόσιο χώρο λογιοσύνης, προσπαθεί με τη γραφίδα της να συμβάλει αποφασιστικά στην επιμόρφωση του γυναικείου αναγνωστικού κοινού και την ανάπτυξη της νοημοσύνης και πνευματικότητας της Ελληνίδας, ως ολοκληρωμένης, ηθικής, συνετής, μορφωμένης και χρήσιμης για το Έθνος, όπως η εποχή, το γύρισμα του αιώνα και η περιοχή ορίζουν. Η συμμετοχή των γυναικών στην πρόοδο των κοινωνιών, οι σχέσεις των δύο φύλων, η αναγκαιότητα της γυναικείας εκπαίδευσης, η γυναικεία εργασία, ο προορισμός και ο ρόλος των γυναικών μέσα και έξω από την οικογένεια και η πρόσβασή τους στη «σύγχρονη ελληνική και ξένη ελαφρά φιλολογία και ποίηση», αποτελούν τους βασικούς άξονες γύρω από τους οποίους ξεδιπλώνεται όλη η αρθρογραφία της γενικά.
Λίγο πριν εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη ως ανεπιθύμητη (1936), θα προσθέσει στη σκευή της δύο θεατρικά έργα, ένα εκ των οποίων, Οι Εντιμότατοι, θα παιχτεί σε θέατρο της Πόλης, και συνάμα την αρθρογραφία της σε καθημερινές πολιτικές εφημερίδες της Κωνσταντινούπολης (1926-1934). Τα θέματά της, σε μια ιδιαίτερη για τον ελληνισμό της Πόλης περίοδο, αναφέρονται στο γυναικείο ζήτημα, στη νεότητα, μελέτες, πραγματείες, αφηγήματα σε συνέχειες, απαντήσεις και διευκρινίσεις σε αρθογραφίες συναδέλφων της δημοσιογράφων, κριτικές, ποιήματα, που καταδεικνύουν ακόμη και τώρα το πείσμα και το θάρρος της να υπερασπίζεται το προφανές.
Η λογοτεχνική αλλά και επιχειρηματική δράση της Κορνηλίας Πρεβεζιώτου-Ταβανιώτου μέσα από τα εκδιδόμενα στην Κωνσταντινούπολη έντυπά της, με τη διάρκεια, το περιεχόμενο, το γεωγραφικό και οικονομικό τους εύρος, θα μπορούσαν να φέρουν στο προσκήνιο το σημαντικό και πρωτοπόρο έργο της, αποδεικνύοντας ότι η δύναμη και η θέληση μιας λόγιας γυναίκας, εκδότριας και δημοσιογράφου των αρχών του 20ού αιώνα στον ελληνορθόδοξο οθωμανικό χώρο μπορεί να ανατρέψει έστω και άθελά της ισχυρά στερεότυπα. Σκοπός αυτών των ερευνών, μεταξύ άλλων, αλλά και υποχρέωση, νομίζω, των ερευνητών και ερευνητριών, είναι να απομακρυνθεί η ομίχλη που τις καλύπτει, να αναδυθούν από τη σιωπή, και να ζήσουν μέσα από εμάς και την έρευνά μας, μια «δεύτερη ζωή».
Η διερεύνηση και ανασύσταση της βιογραφίας και εργογραφίας της θα μπορούσε να την ανασύρει από τη λήθη και να την εγγράψει στην Ιστορία των γυναικών που συνέβαλαν με τη δράση και το έργο τους στην ανάδυση της επερχόμενης ισχυροποίησης της υπόστασης και επαναδιαπραγμάτευσης της ταυτότητάς τους. Οι προσπάθειες για να έρθει στο φως, μέσα από το αρχειακό υλικό των απογόνων της, η λόγια, η ποιήτρια και διηγηματογράφος, η δημοσιογράφος και εκδότρια, η μεταφράστρια και θεατρική συγγραφέας, μια αόρατη και λησμονημένη παρουσία στις μέρες μας, αλλά με σημαντικό και αναγνωρισμένο έργο στην εποχή της, μια ισχυρή προσωπικότητα σε ένα δύσκολο, απαιτητικό και ανδροκρατούμενο περιβάλλον, συνεχίζονται...