fbpx
«Σκέψεις πρόχειρα ειπωμένες» του Μιχάλη Μακρόπουλου

«Σκέψεις πρόχειρα ειπωμένες» του Μιχάλη Μακρόπουλου

Μ' αφορμή ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής.

Κατ' αρχάς, δεν πολυξέρω τι 'ναι η «δημιουργική γραφή». Ή μάλλον, πιστεύω πως κάθε καλή γραφή είναι εξ ορισμού δημιουργική. Και, βέβαια, ένας κανόνας υπάρχει εντέλει: πως κανένας κανόνας δεν είν' απαράβατος. Ωστόσο:

- Όταν γράφεις γι' αυτό που ξέρεις, ό,τι γράφεις ηχεί αυθεντικό. Θέλεις για παράδειγμα να γράψεις μια περιπέτεια στο διάστημα; Ωραία. Τι είσαι, τι γνωρίζεις; Αν είσαι υδραυλικός, βάλε τον ήρωά σου να 'ναι υδραυλικός – του διαστήματος. Όσο «εξωγήινο» κι αν είναι το ντεκόρ, η αφήγησή σου θα πατά και με τα δυο της πόδια στη γη.
- Κάνε ασκήσεις. Δοκίμαζε να γράφεις οτιδήποτε. Συναντάς έναν χρονοταξιδιώτη από άλλη εποχή. Από τεχνολογία δεν σκαμπάζει γρι. Δοκίμασε να του εξηγήσεις γραπτώς πώς να μπει σ' ένα αμάξι, να βάλει μπρος και να οδηγήσει δίχως να γκρεμοτσακιστεί ή να τρακάρει στον κοντινότερο στύλο. Αν τα καταφέρεις, είσαι σε καλό δρόμο. Τι χρειάζεται δηλαδή στον λόγο; Ακρίβεια. Και κάτι άλλο:
- Οπτική φαντασία. Δηλαδή να βλέπεις καθαρά την εικόνα του πράγματος για το οποίο γράφεις. Αν δεν υπάρχει εικόνα πίσω απ' τις λέξεις, μένουν κούφιες λέξεις. Ο αναγνώστης σου χάνεται γιατί εσύ ποτέ «δεν βρέθηκες».
- Η βασική μονάδα ενός λογοτεχνικού κειμένου συνήθως είναι η παράγραφος. Είναι η μικρότερη αυτόνομη μονάδα. Όχι η φράση. Δύσκολα μια φράση απομονώνεται από τις γύρω της. Γι' αυτό τα ξεκομμένα «μεγάλα λόγια επιφανών ανδρών (και γυναικών)» ηχούν συχνά τόσο... λίγα. Διότι στέκουν μετέωρα στο πουθενά, δίχως πριν και δίχως μετά. Ενώ μια καλή παράγραφος προφταίνει μερικές φορές να είναι ήδη μια μικρή ιστορία μες στην ιστορία, ένα «διήγημα τσέπης».
- Τα αυτονόητα συχνά δεν είναι αυτονόητα. Ο λόγος είναι λέξεις. Πρέπει να γνωρίζουμε το ακριβές νόημα που 'χει μια λέξη στη συγκεκριμένη φράση όπου τη χρησιμοποιούμε – και φυσικά να γνωρίζουμε πώς γράφεται η λέξη. Άλλο «ότι» κι άλλο «ό,τι». Λέμε: «Πες μου ότι θες». Αυτό σημαίνει: «Πες μου πως θες». Λέμε: «Πες μου ό,τι θες». Αυτό σημαίνει: «Πες μου οτιδήποτε θες». Ένα μικρό, κοινό παράδειγμα. Η προχειρότητα γεννά ασυνεννοησία. Επίσης, είναι αντιαισθητική.
- Τα σημεία στίξης συχνά είναι για τη μουσικότητα του λόγου το άλφα και το ωμέγα. Κι ούτε υπάρχει απόλυτος κανόνας για τη χρήση τους. Όμως υπάρχει γνώση της χρήσης τους. Γιατί να βάλω κόμμα κι όχι άνω τελεία; Γιατί να βάλω άνω τελεία κι όχι τελεία; Μακρά η συζήτηση.
Δεν υπάρχουν κακές λέξεις, υπάρχει κακή χρήση τους. Εδώ πολλοί θα διαφωνούσαν μαζί μου. Μπαίνω συχνά στο slang.gr − έτσι, για το κέφι μου. Μ' αρέσει που είναι η γλώσσα κάτι ζωντανό, παλλόμενο.
- Η λογοτεχνία δεν είναι άμοιρη της εποχής της. Η λογοτεχνία του 19ου αι. ήταν θέατρο, είχε «σκηνές» όπου οι ήρωες μπαινόβγαιναν. Η λογοτεχνία του 20ού αι. ήταν σινεμά – είχε μοντάζ.
- Το «μοντέρνο» συχνά παλιώνει με το πέρας της εποχής του. Το κλασικό είναι πάντα σύγχρονο.
- Τέλος, ό,τι κι αν γράφουμε, ας το γράφουμε καλά. Ως άσκηση. Ας είναι κάθε email μας σωστά γραμμένο, με σωστή ορθογραφία, μ' ορθό συντακτικό. Ακόμα και κάθε SMS μας. Μέσ' από τον λόγο επικοινωνούμε. Ο λόγος μας είμαστε εμείς. Όπως θέλουμε να είναι όμορφο το σπίτι μας ή το ντύσιμό μας, ας θέλουμε να 'ναι όμορφος ο λόγος μας.
Η λογοτεχνία εντέλει είναι αυτό (ή και αυτό): η ομορφιά των λέξεων.

Όταν γράφεις:

- Άσε τον εαυτό σου ελεύθερο.
- Άδειασε το μυαλό σου κι άσ' το να γεμίσει σιγά σιγά.
- Πρόσεξε κάτι και συνέχισε να το κοιτάς.
- Η λογοτεχνία είναι μια συνειδητή επιστροφή σε μια προσυνειδησιακή κατάσταση.
- Μην παίρνεις τον εαυτό σου πολύ στα σοβαρά.
- Να παίρνεις τον εαυτό σου απόλυτα στα σοβαρά.
- Το σύμπαν υπάρχει εφόσον ξέρεις ότι υπάρχει. Ό,τι σκέφτεσαι, λοιπόν, ήδη κατά κάποιον τρόπο είναι αληθινό. Δεν υπάρχουν ψεύτικες ιστορίες.
- Ως και οι ιστορίες που βασίζονται εκατό τοις εκατό σ' αληθινά γεγονότα, είναι εκατό τοις εκατό ψευδείς. Όσο πιο «αληθινές» είναι, μάλιστα, τόσο μεγαλύτερο είναι το ψέμα. Τα ιστορικά μυθιστορήματα είναι πιο φανταστικά απ' τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας ή τις ιστορίες με μάγους και δράκους.
- Σε μια ιστορία ο χρόνος πυκνώνει, χρόνια περνούν μέσα σε μια στιγμή. Μια ιστορία δεν είναι ζωή.
- Μια ιστορία μπορεί ωστόσο να είναι το καταστάλαγμα μιας ζωής, ένα αιθέριο έλαιο, η ουσία της ουσίας μιας ζωής.
- Ιστορίες λέμε όλοι. Τον εαυτό μας τον κατανοούμε μέσ' από μια συνεχή ιστορία που αφηγούμαστε οι ίδιοι, μέσα μας, στον εαυτό μας. Είμαστε οι ήρωες της ζωής μας.
- Ο πιο ειλικρινής ήρωας ιστορίας ήταν ο βαρόνος Μιγχάουζεν.
- Ο πιο θαρραλέος ιππότης ήταν ο Δον Κιχότης.
- Οι ιστορίες υπάρχουν έτσι κι αλλιώς. Είναι σήματα στην ατμόσφαιρα κι ο συγγραφέας είναι το ραδιόφωνο. Όσο πιο καθαρή η λήψη, τόσο πιο καλός ο συγγραφέας.
- Δοκιμάστε να παίξετε ένα παιχνίδι. Γράψτε φράσεις σε χαρτάκια, βάλτε τες σ' ένα καπέλο, βγάλτε τες μία μία και διαβάστε τες στη σειρά όπως βγαίνουν στην τύχη. Ως και σ' αυτές τις τυχαία βαλμένες φράσεις θα υπάρχει μια αόριστη αίσθηση ιστορίας. Οι ίδιες οι λέξεις κλείνουν ιστορίες μέσα τους.

 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.