fbpx
MYTHOPOEIA, ΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟ ΑΓΓΛΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΜΥΘΟ

MYTHOPOEIA, ΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟ ΑΓΓΛΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΜΥΘΟ

του Μιχάλη Μακρόπουλου

Η λογοτεχνία φαντασίας ούτε λογοτεχνία είναι ούτε φαντασία έχει. Φτιάχνεται σαν το ποπκόρν, είναι ταγκή κι άνοστη σαν το ποπκόρν στα μάλτιπλεξ, τρώγεται μηχανικά και γεννά την όρεξη γι’ άλλη και γι’ ακόμα πιο πολλή. Εξού και οι δεκαλογίες, οι ατελείωτες κοινοτοπίες, όλη η κατ’ επίφασιν φαντασία του πλέον στείρου, ίσως, «λογοτεχνικού» είδους.

Ας πετάξουμε λοιπόν στον κάλαθο των αχρήστων όλη ετούτη την ατελείωτη παραγωγή που φτιάχνεται για να καταναλωθεί, κι ας σταθούμε σε μια λέξη.

Mythopoeia στα αγγλικά. Το πλάσιμο των μύθων. Η αγάπη για την καθαρή ιστορία. Και ιστορία είναι πάντοτε κάτι που έγινε, είναι ένα άπλωμα του χεριού μες στην ομίχλη του παρελθόντος, ένα τυφλό άδραγμα και κατόπιν μια αναγνώριση. Αναγνώριση ποιανού πράγματος; Πως ένας άνθρωπος, ακόμα και μοναχικός, δεν είναι ποτέ αληθινά μόνος, γιατί μέσ’ από τον μύθο υπήρξε ξανά και θα υπάρχει. Ο συγγραφέας είναι αυτό το χέρι που απλώνεται και ψηλαφεί μες στην ομίχλη των περασμένων που στην πραγματικότητα, χάρη στο μύθο, είναι και τωρινά και μελλούμενα.

Ο John Cowper Powys με γλώσσα πυκνή, μαγική, αισθησιακή, θα ’λεγα μια γλώσσα εξίσου των ανθρώπων και της γης, των δέντρων, του ανέμου, ανιχνεύει στο Porius ένα παρελθόν όπου ο προχριστιανικός κόσμος στα 500 μ.Χ. συγκρούεται με τον χριστιανικό, οι παλαιοί μύθοι με τη νέα θρησκεία.

Μα και ο Tolkien, πλάθοντας τον απέραντο φανταστικό του κόσμο στην τριλογία του Άρχοντα των δαχτυλιδιών, τελικά επισκέπτεται ένα πάντοτε τωρινό παρελθόν και τούτο εξηγεί τη διαρκή μαγεία, σε γενεές ολόκληρες αναγνωστών, που ασκεί ο κόσμος των Χόμπιτ, των μάγων, των ξωτικών, των νάνων, των Ορκ. Είναι ένας κόσμος πλήρης – αληθινός όσο ο αληθινός.

Αλλά εξίσου πλήρης, μεγάλος όσο όλος ο κόσμος κι ας περιορίζεται μέσα στα τείχη ενός κάστρου, είναι ο κόσμος του Gormenghast του Mervyn Peake. Και εδώ –παντού, πώς αλλιώς;− πρωταγωνίστρια η γλώσσα. Με το ένα πόδι πατά ο Peake στο γοτθικό και με τ’ άλλο σ’ αυτό που οι Εγγλέζοι αποκαλούν whimsical, αυτήν την αλλοκοτιά που έχει η Αλίκη, ο Τσέστερτον, η μισή αγγλική λογοτεχνία θα ’λεγα – και κάνει στο Gormenghast ο Mervyn Peake θαύματα, αφήνει τη φαντασία του να τον πάει όπου εκείνη θέλει να πάει, κι ο αναγνώστης, όπως στο Porius, παντού νιώθει πως διαβάζει κάτι μοναδικό, την περιγραφή ενός κόσμου πλήρους ως την τελευταία του λεπτομέρεια, αλλά πλασμένου όλου στη φαντασία.

Η ομορφιά της γλώσσας και του μύθου υπάρχει ατόφια και στα εφηβικά (αν ετούτος ο χαρακτηρισμός σημαίνει κάτι – πιθανώς, τίποτε) The Weirdstone of Brisingamen και The Moon of Gomrath του Alan Garner. Και στους τέσσερις συγγραφείς, κοινό το τοπίο. Ο τόπος κατά κάποιον τρόπο γεννά τους ανθρώπους που τον κατοικούν, κι ο τόπος γεννά τους μύθους ετούτων των ανθρώπων. Σκοτεινά δάση, ομίχλες, πλάσματα των δασών και της καταχνιάς, η μαγεία που αποχτά η γλώσσα όταν βολιδοσκοπεί τα μυθικά βάθη ενός λαού κι ενός τόπου. Η αγγλική mythopoeia.

O Jown Cowper Powys (1872-1963) συνέγραψε δεκαεπτά μυθιστορήματα, νουβέλες, ποιητικές συλλογές, φιλοσοφικές πραγματείες και δοκίμια, λογοτεχνικές μελέτες. Αναζήτησε με πάθος τον πυρήνα του μύθου, την ουσία του. Αγαπήθηκε για τη λαμπρή του γλώσσα.

Ο Mervyn Peake (1911-1968), χαρισματικός λογοτέχνης και εικονογράφος με μοναδικό δικό του ύφος, επηρεάστηκε πολύ από τα παιδικά του χρόνια στην Κίνα. Η τριλογία του Gormenghast, επιστέγασμα της τέχνης του, είναι μνημειώδες έργο.

Ο Alan Garner (1934-) έχει γράψει μυθιστορήματα φαντασίας για νεαρούς αναγνώστες και τις έξοχες τέσσερις νουβέλες που απαρτίζουν το The Stone Book Quartet, για μια οικογένεια λιθοξόων, γραμμένες στη σύγχρονη αγγλική αλλά με το ρυθμό, τη μελωδία της ντοπιολαλιάς του Τσεσάιρ.

Ακυκλοφόρητοι και οι τρεις στην Ελλάδα, αυτοί κι ο Tolkien δεν είναι συγγραφείς του φανταστικού −ένας χαρακτηρισμός που, υπό το βάρος της μαζικής παραγωγής, μόνον ανάθεμα μπορεί να ’ναι− αλλά έχουν αυτό που κάνει ένα λογοτέχνη να ’ναι λογοτέχνης: το πάντρεμα του ποιητή με τον παραμυθά.

 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.