fbpx
ΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΑΠΠΑ «Η ΕΠΑΡΧΙΑ»

ΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΑΠΠΑ «Η ΕΠΑΡΧΙΑ»

του Ηλία Κεφάλα

 

Μιλώντας για το προπολεμικό λογοτεχνικό περιοδικό των Τρικάλων Η επαρχία, μιλάμε πάλι για τον άξιο ποιητή Νίκο Παππά και για ένα κομμάτι της πνευματικής του ζωής, το οποίο βίωσε στα Τρίκαλα στην αρχή τόσο της λογοτεχνικής του πορείας, όσο και της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας ως δικηγόρου.

Το 1927 ο Νίκος Παππάς τελείωσε τις σπουδές του στη Νομική Αθηνών και έφυγε αμέσως για τη Γερμανία, όπου τις συνέχισε για έναν χρόνο. Το 1928 επέστρεψε στα Τρίκαλα και, παράλληλα, στο τεύχος του Οκτωβρίου του ιδίου έτους δημοσίευσε στο περιοδικό των Αθηνών Νέα Εστία ένα ποίημά του. Από το 1929 άρχισε να δικηγορεί στα Τρίκαλα με τη ζέση του νέου επιστήμονα και με τη βαριά σκιά του διάσημου, δικηγόρου, πατέρα του Τάκη Παππά να σκιάζει τις προσπάθειές του. Ωστόσο το κρυφό πάθος που όριζε τη ζωή του και που δε θ’ αργούσε να φανερωθεί ήταν άλλο: η ποίηση. Χωρίς να έχει εκδώσει ακόμη βιβλίο και να έχει δώσει έτσι, επισήμως, τα διαπιστευτήριά του στον κόσμο της λογοτεχνικής ζωής, κατάφερε να μπει σ’ αυτήν απ’ την ανάποδη. Εξέδωσε πρώτα περιοδικό και μάλιστα όχι μέσα στο κέντρο των λογοτεχνικών ζυμώσεων, δηλαδή στην Αθήνα ή, έστω, στη Θεσσαλονίκη, αλλά στην περιφέρεια, στα μακρινά και άσημα Τρίκαλα.

Ήταν το 1930 όταν έλαβε στο Περτούλι, όπου παραθέριζε, το πρώτο βιβλιαράκι της Ρίτας Μπούμη, από τη Σύρο, με τίτλο Τα τραγούδια στην αγάπη. Ο Νίκος Παππάς δεν άντεξε να περιμένει άλλο. Την ίδια χρονιά αρχίζει την έκδοση της Επαρχίας και έπειτα από λίγες ημέρες τυπώνει στου Πανουργιά το πρώτο του βιβλίο, τα Μάταια λόγια. Ταχύτατα ερωτεύεται και συνεργάζεται στενά με την ποιήτρια Ρίτα Μπούμη, με την οποία ανταλλάσσουν στη συνέχεια και μέσα από τις σελίδες της Επαρχίας ποιήματα γεμάτα ερωτικά υπονοούμενα.

Στην προσπάθεια έκδοσης του περιοδικού Η επαρχία ο Νίκος Παππάς είχε συμπαραστάτη τον πνευματώδη και πολλά υποσχόμενο πεζογράφο Νίκο Μπούρα. Δε γνωρίζουμε τι τελικά θα πετύχαινε ο άνθρωπος αυτός στον χώρο της λογοτεχνίας μας, αφού πέθανε αργότερα σε νεαρότατη ηλικία, ωστόσο ο απόηχος του περάσματός του από τη δημόσια ζωή των Τρικάλων μαρτυρά ένα ξεχωριστό και τετραπέρατο μυαλό. Ο Νίκος Μπούρας, ως πιο πρακτικός άνθρωπος, ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού με όλο το βάρος της οικονομικής, κυρίως, φροντίδας. Ο Νίκος Παππάς ανέλαβε την ευθύνη του επιμελητή της έκδοσης, φροντίζοντας για τη συγκέντρωση της ύλης και την όλη εμφάνιση του περιοδικού.

Το περιοδικό εκδόθηκε μόνο για δύο χρόνια και η προσπάθεια τελείωσε ξαφνικά στο 13ο τεύχος, χωρίς φυσικά να ήταν αυτός ο αρχικός στόχος, αφού δε δηλώνεται πουθενά το τέλος, αλλά αντίθετα, διαβάζοντας την τελευταία στήλη της αλληλογραφίας, βλέπουμε να διαβεβαιώνονται οι συνεργάτες ότι τα διάφορα πονήματά τους θα δημοσιευτούν προσεχώς. Είναι λίγο δύσκολο να βρίσκεται κάποιο άλλο τεύχος κρυμμένο κάπου. Ερευνήσαμε πολλά τρικαλινά αρχεία και κυρίως την Εθνική Βιβλιοθήκη και δε βρέθηκε τίποτα περισσότερο από τα 13 πρώτα τεύχη.

Η τυπογραφική εμφάνιση του περιοδικού ήταν αρκετά καλή, αν λάβουμε υπόψη και την ανάλογη των άλλων περιοδικών που εκδίδονταν τότε στην Αθήνα, αλλά και την τεχνολογία της εποχής.

Στο πρώτο τεύχος που κυκλοφόρησε στις 15 Νοεμβρίου 1930 ο Παππάς, υπογράφοντας με ένα «Π» κεφαλαίο, λέει χαρακτηριστικά: Το περιοδικό μας είναι συστηματική εκδήλωση της παραμελημένης επαρχίας, που ξεκίνησε από τον πόνο και την αγανάχτηση λίγων ανθρώπων, που ένοιωθαν σαν παράπονο την εγκατάλειψη του τόπου μας και που θέτει τα όρια της φιλοδοξίας του ως τη γενική ανάνηψη και συστηματοποίηση της επαρχίας.

Η ύλη σε όλα τα τεύχη της Επαρχίας κυλά με τον ίδιο ρυθμό του πρώτου τεύχους: ποιήματα, διηγήματα, μεταφράσεις, λαογραφικά, εικαστικά και κριτικά σχόλια. Εξετάζοντας την ύλη με το σημερινό βλέμμα την αντιπαρερχόμαστε συγκαταβατικά. Αλλά αυτό συμβαίνει με όλα, λίγο πολύ, τα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής εκείνης, όπου και αν έβγαιναν. Το αν υπερείχε κάπου ένα περιοδικό αυτό οφειλόταν στα ονόματα των συνεργατών του και, κατά καιρούς, σε κάποια σημαντικά κείμενα που τύχαινε να δημοσιευτούν. Η Επαρχία δεν ευτύχησε να έχει συνεργασίες με μεγάλα ονόματα και αυτό θέλω να πιστεύω ότι έγινε σκόπιμα, ήταν κάτι που ο Νίκος Παππάς δεν επιδίωξε, πιστός στην εμμονή του να προβάλει και να αναδείξει την επαρχία και τους ανθρώπους της. Νόμιμη και ορθότατη επιλογή. Αλλά πάλι, ξεφυλλίζοντας τα φύλλα της Επαρχίας δε συναντάμε κάποιο σημαντικό κείμενο, ώστε το περιοδικό, χάρις στο κείμενο αυτό, να είναι σημείο αναφοράς. Οι συντελεστές του περιοδικού βρίσκονταν στο απόλυτο ξεκίνημα της λογοτεχνικής τους πορείας και όλα τα κείμενά τους, σχεδόν και εκείνα των συνεργατών τους, υπέκυπταν στον ενθουσιασμό και στην αδυναμία του πρωτόλειου. Οπωσδήποτε όμως η έκδοση εγγράφεται ως μια σημαντική προσπάθεια της αποτελματωμένης επαρχιακής πόλης, που, με ηγέτες τους Ν. Παππά και Ν. Μπούρα, έδειξε με τρόπο ενθουσιώδη ότι ήθελε κάτι να κάνει. Η κατάδειξη της θέλησης αυτής συνιστά από μόνη της το παν για τη συγκεκριμένη περίοδο.

Υπήρχε όμως και μια «διεπαρχιακή», ας μου συγχωρεθεί ο όρος, συνεργασία. Ο Παππάς, μέσω της Επαρχίας, είχε συνεργασία με τα αντίστοιχα περιοδικά που εξέδιδαν η Ρίτα Μπούμη στη Σύρο και ο Γιάννης Σκαρίμπας στη Χαλκίδα. Για τα συγχρονισμένα χτυπήματα της υδροκέφαλης πνευματικής Αθήνας από Σκαρίμπα και Παππά οι Αθηναίοι έλεγαν χαρακτηριστικά: Τώρα μας χτυπάει ο άξονας Τρικάλων-Χαλκίδας.

Ωστόσο το φιλότιμο περιοδικό Επαρχία γρήγορα υπέκυψε στις εγγενείς αδυναμίες του. Τα Τρίκαλα δεν ήταν χώρος για να αναλωθεί το πληθωρικό ταλέντο του Νίκου Παππά. Oι φιλοδοξίες του και οι δυνατότητές του τον έφεραν γρήγορα σε επαφή με τους ανθρώπους των Αθηνών. Οι αμέσως επόμενες ενέργειές του, σε σχέση με τη λογοτεχνική του δραστηριότητα, είναι οι εξής: Τέλος του 1931 εγκαταλείπει την προσπάθεια έκδοσης του περιοδικού Επαρχία. Το 1936 παντρεύεται τη Ρίτα Μπούμη και, ζώντας στα Τρίκαλα, δημιουργούν μαζί και οραματίζονται τις επόμενες κινήσεις τους. Την πενταετία 1935-1940 συνεργάζεται με την εφημερίδα Καθημερινή, όπου δημοσιεύει μια σειρά από πολύ σημαντικά κριτικά άρθρα, τα οποία κεντρίζουν ως σήμερα το ενδιαφέρον μας. Το 1940 αφήνει τα Τρίκαλα και μαζί με τη σύζυγό του κατεβαίνουν στην Αθήνα, όπου διαμένουν πλέον μόνιμα κι εκεί, επιδιώκοντας πάντα έναν ηγετικό ρόλο, προωθούν τις καλλιτεχνικές ζυμώσεις με πρωτοποριακές αναζητήσεις και με εκδόσεις βιβλίων, νέων περιοδικών και, πρωτίστως, με παραγωγή νέων ποιημάτων, διαπνεόμενων πάντα από τη νοσταλγία του γενέθλιου τόπου.

 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.