Η Ιωάννα, η κεντρική ηρωίδα του μυθιστορήματος, είναι μια νεαρή γυναίκα που έχει χάσει τον φύλακα-άγγελο των παιδικών της χρόνων. Τον πήρε η μητέρα της μαζί της πεθαίνοντας. Εκείνο που την καθορίζει ως προσωπικότητα είναι η ορφάνια της. Χωρίς να έχει κάποιον να την προστατεύει, λίγο λίγο χάνει και τον εαυτό της. Αυτό το χαμένο «εγώ» προσπαθεί να ξαναβρεί σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας και να το επαναφέρει αλώβητο στο προσκήνιο.

Η Ιωάννα νιώθει εξορισμένη απ’ τον παράδεισό της. Συνεχώς ονειρεύεται να εκδικηθεί όσους της στέρησαν αυτήν την ευτυχία. Για τούτο ακριβώς ενεργοποιεί και τη διαβολική πλευρά του εαυτού της. Γίνεται μια μικρή απατεώνισσα που κλέβει τον εραστή της φίλης της για να γνωρίσει τον έρωτα, στίχους ποιητών για να οικειοποιηθεί δόξα, συνταγές εξωτικών φαγητών για να κερδίσει χρήμα.

Αναγκασμένη να μεγαλώνει πλάι σε έναν ηλικιωμένο πατέρα, βλέπει τη ζωή πίσω από ένα φίλτρο αναχρονισμού και κρατείται αυθαίρετα σε μια παιδική θέση εξάρτησης. Ο αγώνας της επικεντρώνεται στην εγκατάλειψη του προτύπου του πατέρα της και των κατευθυντήριων γραμμών του. Επιχειρώντας να βρει την πηγή του εαυτού της και να μυηθεί στον κόσμο της εργασίας, κάνει το πρώτο αποφασιστικό βήμα προς την αυτοσυντήρησή της και ανακαλύπτει ότι έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις, σε συμμετρία με τα άτομα της ηλικίας και του φύλου της.

Η προσκόλληση στη φίλη της, τη φιλόδοξη Σμαράγδα, απορρέει απ’ την επιθυμία να εκδηλώσει την πίστη της σε ένα άλλο πρόσωπο που θα τη βοηθήσει να συγχρονιστεί με τη ζωή. Η φίλη της είναι σκληρή, κτητική, παρουσιάζει τα ίδια σημάδια παιδικότητας, δεν μπορεί να επικυρώσει τη θηλυκότητά της, έχει να παλέψει με τον ισχυρό ναρκισσισμό της. Μια γυναίκα με ψεύτικη ερωτική ταυτότητα, που στερείται αληθινού προσώπου στα ίδια της τα μάτια, κι όταν κοιτάζεται στον καθρέφτη δεν αναγνωρίζει τον εαυτό της. Γι’ αυτό στριφογυρίζει συνέχεια γύρω από αυτόν, επειδή φοβάται την καταστροφή της εικόνας της. Όταν η κριτική που αφορά στο ταλέντο της ως ηθοποιού δεν είναι κολακευτική, χάνει το έδαφος κάτω απ’ τα πόδια της. Η Σμαράγδα καλείται να διαχειριστεί τον ναρκισσισμό της, προκειμένου να κερδίσει τον κόσμο της αγάπης.

Τα δύο κορίτσια οφείλουν να περάσουν σε ένα σύστημα ανταλλαγών: ανιδιοτέλειας και φιλίας, πέρα από οποιαδήποτε σχέση εξάρτησης. Χαρίζοντας άδολα δώρα η μία στην άλλη, έχουν ελπίδα να ξαναβρούν τη συνοχή τους. Μέσα από τις περιπέτειές τους, θα ζήσουν την κατάρρευση των βεβαιοτήτων της παιδικής τους ηλικίας, θα περάσουν από δοκιμασίες που έχουν σχέση με την ελευθερία της επιθυμίας και με την κοινωνική πραγματικότητα η οποία δεν συνταυτίζεται με τα όνειρά τους. Η Ιωάννα θα προχωρήσει πέρα απ’ το θάνατο της μητέρας της και η Σμαράγδα πέρα απ’ το θάνατο της αδελφής της. Φοβισμένες, όσο και κινητοποιημένες, από τη βιαιότητα των επιθυμιών τους και από το αίσθημα ενοχής που τις διακατέχει, θα προσπαθήσουν να ξεπεράσουν αυτούς τους θανάτους που τις κρατούν καθηλωμένες στην παιδικότητά τους.

Ανακαλύπτοντας την αδυναμία και τις αποτυχίες τους θα κινδυνεύσουν, κάτι που συγχρόνως θα δώσει νόημα στη ζωή τους. Οι δύο ηρωίδες μπορεί να έχουν χάσει τους αγγέλους τους, έχουν όμως το σώμα τους για να τις προστατεύει κι έναν νέο φύλακα, την εμπειρία του πόνου. Η Ιωάννα, σε όλη την παρατεταμένη εφηβεία της, αρνείται να χύσει το αίμα της, να κινδυνεύσει πραγματικά. Στο τέλος του μυθιστορήματος, θα κάνει μια συμβολική ενέργεια. Θα μπήξει το δάχτυλό της στο σύρμα του φράχτη, προκαλώντας η ίδια την αιμορραγία της και παραδεχόμενη φωναχτά πως πονάει. Αυτή η παραδοχή είναι ίσως και το ισχυρότερο τεκμήριο που πιστοποιεί τη διαδικασία της ενηλικίωσής της.

Ο λεμονόκηπος
Μαρία Γαβαλά
Κέδρος
331 σελ.
Τιμή € 12,50

Twitter