Μετά την επανέκδοση του Ανθολογίου Θεατρικών Μονολόγων – Ξένοι Συγγραφείς, μου προτάθηκε από τις Εκδόσεις Φίλντισι να προχωρήσουμε στη δημιουργία του αντίστοιχου έργου για τους Έλληνες. Ήξερα πολύ καλά την περιπέτεια στην οποία θα έμπαινα, δεδομένης της προηγούμενης εμπειρίας μου. Γνώριζα δηλαδή ότι πρόκειται για μια συχνά υπερβατικά σκληρή εργασία, που απαιτεί αντοχές μαραθωνοδρόμου, αλλά ταυτοχρόνως και για ένα αποκαλυπτικό ταξίδι. Εκείνο όμως που δεν φανταζόμουν είναι το πόσο «βαριά» είναι η κληρονομιά των αρχαίων Ελλήνων δραματουργών στην πραγματικότητα, και διόλου κατ’ ευφημισμό. Διαπίστωσα κατά τη μελέτη των κειμένων ότι ήταν δύσκολο να διαβάζω με αποστασιοποιημένο, «επαγγελματικό» μάτι τις μεταφράσεις των έργων τους, προκειμένου να ξεχωρίσω ποια απ’ αυτά θα επιλεγούν για το Ανθολόγιο. Λόγω αυτής της ανυπέρβλητης δυναμικής τους, αναγκάστηκα να οδηγηθώ στην επιλογή ένταξης όλων των ακέραια σωζόμενων έργων σ’ έναν τόμο που θα αφορούσε αποκλειστικά το αρχαίο ελληνικό θέατρο.

Η επόμενη έκπληξη ήρθε από τα κείμενα και τους συγγραφείς πέραν της κλασικής αρχαιότητας, η οποία οδήγησε, σε πρώτο επίπεδο μάλιστα, σε μία προσωπική αποκάλυψη-ανακάλυψη. Πρόκειται φυσικά για το έργο των Ηρώνδα, και κυρίως Θεόκριτου και Λουκιανού, που μέρος τους διαθέτει τέτοια δραματουργική δυναμική, που είναι απορίας άξιο το γιατί η παραστασιακή πρακτική το έχει εγκαταλείψει σχεδόν αναξιοποίητο. Τελικά η ανθολόγηση των έργων των τριών προαναφερθέντων συγγραφέων δεν ήρθε απλώς για να συμπληρώσει την παράθεση αυτού των κλασικών, Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αριστοφάνη και Μένανδρου, αλλά αποτέλεσε το αναπάντεχο κέρδος και ίσως την καινοτόμο πρόταση αυτού του βιβλίου. Κατά συνέπεια, ο αναγνώστης που θα το επιλέξει, πραγματικά θα αποκτήσει μια συνολική εικόνα των εκπροσώπων, του λόγου και των ειδών του θεάτρου της αρχαιότητας από την κλασική μέχρι και την ύστερη, σε χρονολογική διαδοχή. Έτσι, σε συνδυασμό με το Ανθολόγιο θεατρικών μονολόγων ξένων συγγραφέων, ο εν δυνάμει ενδιαφερόμενος δημιουργεί μια αντιπροσωπευτική «μικρή θεατρική βιβλιοθήκη» των σημαντικότερων εποχών, εκπροσώπων και ειδών του δυτικού θεάτρου από τη γένεσή του μέχρι και σήμερα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε εποχές που η οικονομικοπολιτική ατμόσφαιρα βαραίνει την καθημερινότητα, είναι ακόμη μεγαλύτερη η πρόκληση της αντοχής για έναν δημιουργό προκειμένου να επιτύχει την ολοκλήρωση μιας τέτοιας προσπάθειας, που δείχνει πολυτελής. Κι όμως, οι πραγματικές ανάγκες αυτής της εποχής κρίσης είναι που θα έπρεπε να επιβάλλουν στον καθένα από εμάς και κυρίως στους μετέχοντες του κόσμου των τεχνών και των γραμμάτων να επιδείξουν τις αρμόζουσες αντοχές και ποιότητες ως μορφή αντίστασης. Προσωπικά, η χαρά της ήττας μου από τη γοητεία των κλασικών κειμένων με οδήγησε στη συνειδητοποίηση της αιφνιδιαστικής επικαιρότητάς τους. Στέκω αμήχανη μπροστά σ’ αυτή τη διαπίστωση, συνάμα όμως μου επιβεβαιώνει την πραγματική ανάγκη που υπηρετεί η έκδοσή της, ακριβώς τώρα. Γιατί ο λόγος των κλασικών φέρει τ’ ανθρώπινα και αναπόφευκτα και τα πολιτικά στον ύψιστο βαθμό κατανόησής τους, αναμετρώμενος με την κάθε είδους υποχώρηση, παθητικότητα, έκπτωση, αλλοίωση, κι εντέλει φτήνια, που εντέλλεται ως η εξ’ ανάγκης επιλογή ζωής στην εποχή μας. Έτσι, υπ’ αυτήν την έννοια δεν είναι διόλου πολυτελής, αντιθέτως θα μπορούσε να θεωρηθεί και αναγκαία.

Ανθολόγιο θεατρικών μονολόγων: Αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς
Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Αριστοφάνης, Μένανδρος, Ηρώνδας, Θεόκριτος, Λουκιανός
ανθολόγηση: Ειρήνη Κανακάκη
μετάφραση: Συλλογικό έργο
επιμέλεια: Ειρήνη Κανακάκη
Φίλντισι
526 σελ.
Τιμή € 22,00

Twitter