Κάποιος σας πλησιάζει, κάποιος σας ζητάει επιτακτικά: «Γίνε ο ήρωάς μου!» Αυτό το αίτημα, αυτή η απαίτηση θα σας ξαφνιάσει, ίσως και να σας παραλύσει. Πώς μπορεί να ανταποκριθεί κανείς σε μία τέτοια προτροπή; Ποιος έχει δικαίωμα να σας ζητήσει να γίνετε ο «ήρωάς του» και μάλιστα επιτακτικά (με θαυμαστικό στο τέλος, όπως στον τίτλο του βιβλίου); Τι σημαίνει «ήρωας» σε τελική ανάλυση;

Ήρθα στη Γαλλία τον Σεπτέμβριο του 2011, σε μία πολύ δύσκολη συγκυρία για την Ελλάδα. Στις αποσκευές μου είχα ένα πρώτο ολοκληρωμένο χειρόγραφο του Γίνε ο ήρωάς μου!. Έμεινα σε ένα ξενοδοχείο, μέχρι να βρω ένα δωμάτιο για να μείνω. Τα πράγματα, βέβαια, δεν ήταν καθόλου απλά.
Γιατί έφυγα;

Ο όρος «χαμένη γενιά» δεν μου αρέσει. Δεν πρόκειται επίσης για καινούργιο όρο. Σήμερα, πάντως, τείνει να χρησιμοποιείται σε πολλά και διαφορετικά συμφραζόμενα. Ο κοινός τόπος; Διάψευση, ρήξη, απομυθοποίηση, αδράνεια, αποκλεισμός, αίσθηση ταπείνωσης και υποτέλειας, έλλειψη προοπτικής. Στην Ελλάδα, ο όρος «χαμένη γενιά» συνδέεται με την «κρίση». Όλο αυτό που αποκαλείται «κρίση», που δεν είναι ασφαλώς οικονομική και μόνο.

Γιατί ο ήρωας του βιβλίου δεν αυτοκτονεί; Τι είναι αυτό που τον κρατάει στη ζωή; Αυτά τα ερωτήματα πιστεύω ότι βρίσκονται στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης και ο τρόπος διαχείρισής τους με αισθητικά μέσα είναι μία από τις προκλήσεις με τις οποίες θεωρώ ότι είναι διαχρονικά αντιμέτωπη η λογοτεχνία και η τέχνη γενικότερα.

Στο Γίνε ο ήρωάς μου!, ο «Ναρκωμένος» πλάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορεί να λειτουργήσει και ως αλληγορία αυτής της γενιάς. Ο «Ναρκωμένος», σε συνδυασμό με τον «Συμβασιούχο» και τον ανώνυμο αφηγητή, είναι στην ουσία διαφορετικές εκδοχές αυτής της γενιάς. Αλλά και ο «Οργανισμός», θύματα του οποίου είναι με διαφορετικό τρόπο ο καθένας τους, πλάστηκε επίσης με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να λειτουργήσει ως αλληγορία κάποιων πολύ προβληματικών όψεων της μεταπολιτευτικής Ελλάδας.

Αν ανατρέξουμε στον θρύλο και στο έπος, ο ήρωας είναι αυτός που χάρη στις ικανότητές του εκτελεί παράτολμες και ηθικά αποδεκτές πράξεις, με σκοπό τη λύτρωση της κοινότητας στην οποία ανήκει. Σε ένα πιο σύγχρονο πλαίσιο, ο ήρωας μπορεί να θεωρηθεί ως ανάγκη μιας κοινωνίας που διέρχεται μία κρίση, με τον ήρωα να προβαίνει σε μία πράξη εξιλέωσης για την αδυναμία της κοινωνίας να αντιμετωπίσει τα προβλήματά της. Ειδικά στη λογοτεχνία, και κυρίως στην τραγωδία, τα πράγματα έχουν κάπως αλλιώς: υπάρχει πάλι ήρωας, αλλά το βασικό θέμα είναι η προσωπική του πτώση λόγω κάποιας δικής του αδυναμίας ή λανθασμένης κρίσης και λιγότερο η συμβολή του στη διάσωση της κοινότητας στην οποία ανήκει. Στην ιδανική τραγωδία (κατά τον Αριστοτέλη), η βασική αιτία της πτώσης του ήρωα είναι η αδυναμία του να γνωρίζει επαρκώς ό,τι τον περιβάλλει.

Δουλεύοντας πάνω στο Γίνε ο ήρωάς μου!, επέστρεψα σε κάποια αγαπημένα μου βιβλία έχοντας δύο ερωτήματα στο μυαλό μου: Γιατί ο ήρωας του βιβλίου δεν αυτοκτονεί; Τι είναι αυτό που τον κρατάει στη ζωή; Αυτά τα ερωτήματα πιστεύω ότι βρίσκονται στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης και ο τρόπος διαχείρισής τους με αισθητικά μέσα είναι μία από τις προκλήσεις με τις οποίες θεωρώ ότι είναι διαχρονικά αντιμέτωπη η λογοτεχνία και η τέχνη γενικότερα.

Αν αποδέχομαι τελικά τον όρο «χαμένη γενιά», είναι περισσότερο ως πρόκληση και λιγότερο ως παραδοχή ήττας. Η πραγματικότητα, βέβαια, είναι αδυσώπητη.

Θέλω να πιστεύω, ωστόσο, ότι ένας καλύτερος κόσμος υπάρχει μέσα από την καθημερινή προσπάθεια, στην οποία περιλαμβάνω και τη συνεχή ανανέωση της γνώσης που έχει ο καθένας για τον εαυτό του και τη σχέση του με την αλήθεια (από όπου και αν προέρχεται, από όπου και αν προβάλλεται). Στο Γίνε ο ήρωάς μου! προσπάθησα να πλησιάσω αυτή την ελπίδα με τον μεγαλύτερο δυνατό σεβασμό για τα όρια, τις αδυναμίες και τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας άνθρωπος – και το κυριότερο, ίσως, τον μεγαλύτερο δυνατό σεβασμό για τον αναγνώστη, στον οποίο και αφήνω τον τελικό λόγο.

Γίνε ο ήρωάς μου
Θωμάς Συμεωνίδης
Γαβριηλίδης
147 σελ.
ISBN 978-960-576-287-2
Τιμή € 9,59

Twitter