Στη δεκαετία του ’90, στον δρόμο για τη Σμύρνη, περνούσα τακτικά από τη Θράκη, μέσα από τα χωριά του Γιακά στους πρόποδες της Ροδόπης, με εντυπωσίαζαν οι χαμηλοί μιναρέδες των τζαμιών και οι μαντιλοφορεμένες γυναίκες σκυφτές πάνω στις καλλιέργειες του καπνού. Δέκα χρόνια μετά, βρέθηκα να ζω στην παλιά πόλη της Ξάνθης, είχα γείτονες μουσουλμάνους κι απολάμβανα το απόβραδο να ακούω τον μουεζίνη από το τζαμί λίγο μετά το κάλεσμα της καμπάνας για τον εσπερινό. Το Ισλάμ το είχα γνωρίσει ήδη στην Ευρώπη, αλλά πρώτη φορά το βίωνα μέσα στην Ελλάδα. Με γοήτευσε η συνύπαρξη χριστιανών και μουσουλμάνων, διάβασα, ταξίδεψα, κουβέντιασα, άκουσα ιστορίες από τους ντόπιους, μοιράστηκα μαζί τους τις προσδοκίες και τους φόβους τους.

Η Μελέκ είναι όλες οι εμπειρίες μου στη Θράκη, αυτό το ταξίδι που κράτησε τρία χρόνια και που θέλησα να το μοιραστώ με τους αναγνώστες. Πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος είναι ο τόπος, είναι η Θράκη, αυτό το παραγνωρισμένο κομμάτι της χώρας μας, μια κοινωνία-πιλότος όπου συνυπάρχουν δυο θρησκείες και οι άνθρωποι ζουν μονοιασμένα χωρίς εξάρσεις φανατισμού και μισαλλοδοξίας, όσο κι αν αλλότρια συμφέροντα προσπαθούν να δυναμιτίσουν αυτή τη συμβίωση αιώνων. Χρησιμοποίησα ως πρόσχημα έναν έρωτα που άντεξε στον χρόνο, γιατί ο έρωτας έχει τη δύναμη να ξεπερνάει προκαταλήψεις, να προκαλεί ανατροπές, να ξεφεύγει από τα ανθρώπινα όρια. Λειτουργεί σαν γέφυρα εκεί όπου ο ορθολογισμός αποτυγχάνει.

Χρησιμοποίησα ως πρόσχημα έναν έρωτα που άντεξε στον χρόνο, γιατί ο έρωτας έχει τη δύναμη να ξεπερνάει προκαταλήψεις, να προκαλεί ανατροπές, να ξεφεύγει από τα ανθρώπινα όρια. Λειτουργεί σαν γέφυρα εκεί όπου ο ορθολογισμός αποτυγχάνει.

Στο βιβλίο, δίπλα στους ορεσίβιους καλλιεργητές του καπνού, στα μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας, κινούνται επαγγελματίες της διεθνούς διπλωματίας, τόσο διαφορετικοί, αλλά συγχρόνως τόσο όμοιοι, αφού και οι διπλωμάτες λόγω του τρόπου ζωής τους αποτελούν μειονότητα και μεταφέρουν σε κάθε νέο τόπο, μαζί με τις οικοσκευές τους, και τις ιδιαιτερότητές τους. Απέφυγα την ωραιοποίηση της ζωής τους, αυτό το κάνουν όλοι οι άλλοι, επέμεινα στις ανασφάλειες και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικογένειές τους κατά τη συνεχή και εκούσια αυτή εξορία. Θέλει δύναμη και ψυχική αντοχή.

Η γιαγιά Μελέκ είχε τη δύναμη να κόψει τη ζωή της στα δύο και, για χάρη του έρωτά της για τον Εμίν, ξεντύθηκε τα ρούχα της αστής της Πόλης και ρίχτηκε στην άβυσσο. Η εγγονή της, η μικρή Μελέκ, έχει στοιχεία από κάθε νέο κορίτσι που βιώνει τις σημερινές εξελίξεις στη Θράκη. Έχει προσδοκίες και ανησυχίες, διεκδικεί τη μόρφωση που δικαιούται και κυοφορεί ένα όραμα. Το δικαίωμα στη διαφορά μαθαίνεται.

Σήμερα το βιβλίο είναι ακόμα πιο επίκαιρο, αφού όλοι μας συνειδητοποιούμε ότι η κοινωνία μας ανοίγει ολοένα περισσότερο σε ανθρώπους άλλων πολιτισμών και είναι πλούτος να γνωρίζουμε καλύτερα το διαφορετικό που ζει δίπλα μας. Η άγνοια προκαλεί φόβο κι ο φόβος γεννάει καχυποψία. Η γνωριμία του Άλλου συμβάλλει στην κατανόηση και στην αποδοχή του. Αυτό που προέχει είναι ο Άνθρωπος όχι απέναντί μας, αλλά δίπλα μας.

Μελέκ θα πει άγγελος
Ιφιγένεια Θεοδώρου
Πατάκης
320 σελ.
Τιμή € 14,24

Twitter