Γιάννης Ζαχαρόπουλος

Έχω την ευτυχία να είμαι δάσκαλος. Θυμάμαι, όταν πρωτοξεκίνησα να διδάσκω, κάθε φορά που έπεφτε στα χέρια μου ένα εξαιρετικό γραπτό μαθητή ή μαθήτριάς μου, σκεφτόμουν: «Όταν μεγαλώσει, θα γίνει συγγραφέας». Παρατηρώντας με τα χρόνια πως αυτό το... φαινόμενο δεν ήταν καθόλου σπάνιο, αναρωτήθηκα: «Γιατί θα πρέπει να περιμένει κανείς να μεγαλώσει για να γίνει συγγραφέας;»

Κάπως έτσι γεννήθηκε το πρόγραμμα «Μικρά Μολύβια», που έχει πλέον μια δεκαετία ζωής και δίνει τη δυνατότητα σε μαθητές Δημοτικού να συνεργαστούν στη συγγραφή του δικού τους λογοτεχνικού βιβλίου. Από την πρώτη χρονιά λειτουργίας του, αρκετοί ήταν οι μαθητές που δέχτηκαν να συμμετάσχουν και να αφιερώσουν λίγο χρόνο από την ξεκούραση και τη μελέτη τους για να γίνουν... συγγραφείς.

Θυμάμαι οι πρώτες ομάδες «Μικρών Μολυβιών» έμεναν στο σχολείο μετά το τέλος των μαθημάτων προκειμένου να συνεργαστούν, να ανταλλάξουν απόψεις, να διαφωνήσουν, να δημιουργήσουν. Πήραν το όνομα «Μικρά Μολύβια» –όπως χαρακτηριστικά έλεγαν– όχι γιατί ήταν μολύβια μικρά σε ηλικία, αλλά μολύβια που έχουν γράψει πολύ και γι’ αυτό έχουν... μικρύνει.

Καθώς περνούσαν τα χρόνια, η προσπάθεια αυτή οργανώθηκε καλύτερα και άνοιξε τα φτερά της, με αποτέλεσμα αρκετά βιβλία μας να εκδοθούν από τις Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα και τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος. Η χαρά μου ήταν απερίγραπτη κάθε φορά που τα παιδιά έπαιρναν στα χέρια τους το βιβλίο τους και καμάρωναν γι’ αυτό. Στιχομυθίες όπως: «Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία;» «Μόνο διαβάζω; Εγώ έχω γράψει κιόλας!» ή «Σε κάποια σχολεία, τα παιδιά σκίζουν τα βιβλία τους. Εμείς δε σκίζουμε βιβλία, εμείς γράφουμε βιβλία...» με έκαναν να συνειδητοποιήσω πόσο σημαντική ήταν αυτή η προσπάθεια.

Το να γράψει κανείς ένα βιβλίο είναι έργο σημαντικό. Το να γράψει ένα παιδί ένα βιβλίο είναι έργο δύσκολο. Το να συνεργαστούν εκατοντάδες παιδιά για να γράψουν ένα βιβλίο είναι κάτι… μαγικό. Πιστεύω πως δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να κάνεις τα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία από το να τους δώσεις την ευκαιρία να δημιουργήσουν το δικό τους.

Οι συγγραφικές ομάδες δεν αποτελούνταν ποτέ μόνο από μαθητές με ταλέντο στον γραπτό λόγο. Κάποιοι ίσως δεν έγραφαν καλά, όμως ο ρόλος τους στην ομάδα ήταν καταλυτικός. Συχνά ήταν αυτοί που έδιναν μια καλή ιδέα, αξιολογούσαν καλύτερα τις ιδέες των άλλων, βοηθούσαν να υπάρχει καλό κλίμα στην ομάδα. Αυτό, άλλωστε, είναι και το μότο των «Μικρών Μολυβιών»: με κέφι και έμπνευση.

Για μένα, ήταν σημαντικό τα παιδιά παράλληλα με τη συγγραφή του δικού τους βιβλίου να γνωρίσουν από κοντά ορισμένους αξιόλογους συγγραφείς. Για τον λόγο αυτό ζήτησα τη συνδρομή της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη και του Κώστα Πούλου, καταξιωμένων συγγραφέων αλλά και –ιδιαίτερα χρήσιμο στην περίπτωσή μας– εξαιρετικών παιδαγωγών, που έδωσαν άλλη πνοή σε αυτό το εγχείρημα.

Έτσι, τα τελευταία τρία χρόνια το πρόγραμμα διευρύνθηκε με τη συμμετοχή σχολείων από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και της Κύπρου. Φέτος, για παράδειγμα, συμμετείχαν στα «Μικρά Μολύβια» 17 σχολεία και περισσότεροι από 300 μαθητές... Αξιόλογοι εκπαιδευτικοί, φίλοι πλέον, συνεργάζονται μαζί μας, βάζουν τη δική τους πινελιά στο πρόγραμμα, κάνοντας αυτή την προσπάθεια ακόμη πιο αποτελεσματική. Στο τεχνικό κομμάτι, όλα γίνονται μέσα από μία ειδικά διαμορφωμένη ιστοσελίδα. Εκεί οργανώνουμε τη δουλειά μας, ανταλλάσσουμε απόψεις, προτείνουμε λύσεις στα προβλήματα που ανακύπτουν, επικοινωνούμε...

Μία από τις τελευταίες... καινοτομίες του προγράμματος είναι πως, κάθε χρόνο, εκτός από το βιβλίο που δημιουργούν τα ίδια τα παιδιά, υπάρχει και ένα βιβλίο που γράφεται για τα παιδιά από καταξιωμένους συγγραφείς. Αυτά τα βιβλία αποτελούν μέρος μίας σειράς με τον γενικότερο τίτλο «Η Ελλάδα που αγαπώ». Στον πρώτο τόμο, «Ήπειρος», συμμετείχαν οι: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη, Χρήστος Δημόπουλος, Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, Δημήτρης Χριστακόπουλος, Βιβή Ματσούκα και Σοφία Γραμμόζη-Σωπίκη.

Στον δεύτερο τόμο, «Μακεδονία», που κυκλοφόρησε πρόσφατα, γράφουν οι: Μάκης Τσίτας, Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, Κατερίνα Καριζώνη, Χλόη Κουτσουμπέλη, Θωμάς Κοροβίνης και Δήμητρα Πυργελή.

Η φετινή χρονιά είναι ξεχωριστή. Τα «Μικρά Μολύβια» εξελίχθηκαν και έγιναν «Βιβλιοδεσμοί». Στόχος μας είναι η δημιουργία ενός ευρύτερου εθελοντικού σχολικού δικτύου με δράσεις πέραν αυτής της κοινής έκδοσης ενός λογοτεχνικού βιβλίου.

Το να γράψει κανείς ένα βιβλίο είναι έργο σημαντικό. Το να γράψει ένα παιδί ένα βιβλίο είναι έργο δύσκολο. Το να συνεργαστούν εκατοντάδες παιδιά για να γράψουν ένα βιβλίο είναι κάτι... μαγικό. Πιστεύω πως δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να κάνεις τα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία από το να τους δώσεις την ευκαιρία να δημιουργήσουν το δικό τους.

Η ιστορία των «Μικρών Μολυβιών» αποδεικνύει πως όπου υπάρχει μεράκι, θέληση και τόλμη, μπορούν να ευδοκιμήσουν –ακόμη και σε περιόδους οικονομικής κρίσης– σημαντικές πρωτοβουλίες.

Η Ελλάδα που αγαπώ – Μακεδονία
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
64 σελ.
Τιμή € 5,99