fbpx
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΡΟΥΛΗΣ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΡΟΥΛΗΣ

Αφού είχα τελειώσει με την Ανάγνωση του Καβάφη και είχα παραλάβει το τομίδιο φροντισμένο διά χειρός Γιάννη Μαμάη, ένιωσα την ανακούφιση εκείνου που είπε ό,τι είχε να πει και ετοιμάζεται να κλείσει ένα ακόμη κεφάλαιο του συγγραφικού του βίου. Δεν πέρασε όμως πολύς καιρός όταν ο ποιητής επανήλθε περιμένοντας στη γωνία, σαν να ήθελε να μου πει ότι αυτό που νόμισα πως άφησα πίσω μου βρίσκεται μπροστά μου, ότι η εκκρεμότητα διαρκεί, διότι η απόφαση δεν είναι δική μου αλλά δική του.

Προσπάθησα να αντισταθώ σε μια τέτοια φαντασίωση, για να αντιληφθώ ότι είχα παγιδευτεί στις δικές μου μηχανές. Πίστευα ότι είχα αιχμαλωτίσει τον ποιητή που γράφει για τις αναγνώσεις του, που περιπλανιέται στη βιβλιοθήκη του, που αφηγείται τους τρόπους και τις περιπέτειες της ανάγνωσης• παραμέλησα όμως να κατανοήσω ότι η ανάγνωση του Καβάφη με εμπεριέχει, υποτίμησα τη δύναμη και τη διάρκεια της πρόβλεψής του.

Όντας ο μεταγενέστερος, ο αργοπορημένος αναγνώστης, είχα την αυταπάτη ότι διαθέτω την εξουσία του επιζώντος, δηλαδή τη διαχείριση του νοήματος και τη χειραγώγηση της ερμηνείας. Θεώρησα ότι ο δικός μου Καβάφης έφερνε στο προσκήνιο κάτι σημαντικό που είχε υποτιμηθεί: τη διαλεκτική ανάγνωσης και γραφής. Πίστεψα ότι το βίωμα μεταστοιχειώνεται σε ποιητικό λόγο μέσα από τη δαιδαλώδη διαδρομή στον κόσμο των κειμένων. Υποστήριξα ότι το αλληγορικό σύμπαν του Καβάφη είναι ένας ειρωνικός τρόπος να συνομιλήσει με την ιστορία της ποίησης και να αναπτύξει μια τέχνη του βίου που είναι νοητή μόνο ως έσχατη και απόλυτη επένδυση στην ανοιχτομάτα γραφή, στη γραφή που διαβάζει. Κατέληξα στη γράφουσα ανάγνωση ως μελέτη θανάτου.

Δεν άλλαξα ως προς αυτά. Βρισκόμουν, άλλωστε, στο τέλος μιας πολύχρονης διαδρομής. Με αυτόν τον Καβάφη συμβίωσα κι έτσι τον έπλασα στη σκέψη μου. Όταν κλείνεις μια πόρτα, νιώθεις ότι μια άλλη, διαφορετική, θα ανοίξει μπροστά σου. Η έκπληξη λοιπόν ήταν μεγάλη, όταν στην είσοδο με περίμενε πάλι ο Καβάφης, για να μου θυμίσει ότι είμαι ήρωας της δικής του ανάγνωσης, ότι εξαρχής με συμπεριέλαβε στις πιθανότητες της γραφής του, ότι όσο εγώ τον αναζητούσα μέσα από την καταγραφή των αναγνώσεών του, αυτός μετακόμιζε όλο και πιο μακριά εικάζοντας τις κινήσεις μου, ακόμη και τους αιφνιδιασμούς ή τις εκτροπές μου. Δεν ήμουν βέβαιος ότι αυτό που ένιωσα είχε ανταπόκριση σε κάτι πραγματικό, πόσο μάλλον ότι θα μπορούσε να συγκροτήσει ένα σημείο εκκίνησης για την επανεξέταση του καβαφικού έργου.

Αφού πέρασαν κάποιοι μήνες, και με το αδιέξοδο μιας τέτοιας αίσθησης ακόμη βαρύ επάνω μου, πίστεψα ότι βρήκα το νήμα που έψαχνα για να ξεκινήσω την έρευνα γι' αυτόν τον Καβάφη που συνεχίζει να με διαβάζει καθώς τον διαβάζω, γι' αυτή τη ματιά που περιέχει τη δική μου καθώς διατρέχει τον χρόνο που έρχεται. Δεν βλέπω φαντάσματα. Γνωρίζω ότι δεν μπορώ να αποδείξω τίποτε από όλα αυτά. Ίσως να είναι, όπως λένε, η ιδέα μου. Από το επεισόδιο, ωστόσο, κράτησα μια σκέψη που μου φαίνεται χρήσιμη: αυτός ακριβώς είναι ο ορισμός της ειρωνείας στον Καβάφη, η αίσθηση δηλαδή ότι είσαι κι εσύ μέρος της ανάγνωσής του, ότι δεν υπάρχει ένα σημείο να σταθείς και να σταματήσεις την επανάληψη της διαδικασίας. Ο Καβάφης δεν είναι μόνο ένας είρων ποιητής, αλλά πρωτίστως ένας είρων αναγνώστης. Η ύψιστη ειρωνεία είναι να μη δεις αυτή τη ματιά που σε παρακολουθεί εντατικά καθώς διαβάζεις τα έργα του. Ανάγνωση και ειρωνεία είναι ταυτόσημα στον Αλεξανδρινό. Επάνω σε αυτά τα δύο στήνει τους ποιητικούς του συμβολισμούς και τις λογοτεχνικές του αλληγορίες.

Ο Καβάφης ως είρων αναγνώστης είναι ένας βρικόλακας της γραφής. Όποιον δαγκώνει τον μεταμορφώνει σε ομοιοπαθή κάτοικο του πύργου του. Σαν να μην υπάρχει τίποτε πέρα από αυτό, πάρεξ η ανάγκη για φρέσκο πάντα αίμα. Η ανάγνωση είναι το φρέσκο αίμα που έχει ανάγκη ο βρικόλακας της γραφής. Ή μήπως ανάποδα; Αυτή είναι η ειρωνεία.

Η ανάγνωση του Καβάφη

 

 

 

 

 

 

 

Η ανάγνωση του Καβάφη
Δημήτρης Δημηρούλης
Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός
214 σελ.
Τιμή € 15,98
1-patakis-link

 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.