«Nederlands Dans Theater στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών»
Πώς θα μπορούσε κανείς να συνοψίσει τον χορό του κορυφαίου συγκροτήματος της Ολλανδίας, Nederlands Dans Theater, που παρακολουθήσαμε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στην Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη» πριν από λίγο καιρό, για να αποδώσει το υψηλό επίπεδο ερμηνείας, αισθητικής, τεχνικής και εσώτερης ευαισθησίας; Ίσως με τις λέξεις: ελεγεία, ιερουργία, πνευματικότητα, ποίηση, φαντασία, λυρισμός και έρωτας.
Το NDT ιδρύθηκε στη Χάγη το 1959 και από τότε θεωρείται το καλύτερο συγκρότημα της Ευρώπης. Διάσημο για τον συνδυασμό κλασικής και μοντέρνας φόρμας, καθώς και για την εξερεύνηση νέων μορφών χορού. Ένας από τους σπουδαιότερους χορογράφους που συνέβαλαν στη φήμη του αυτή είναι και ο Jiři Kylián.
Σημαίνουσα σκηνοθεσία, λιτή σκηνογραφία, λεπτοί φωτισμοί ανέδειξαν την ιδιοφυή χορογραφία των τεσσάρων χορογράφων που άφησαν τα σώματα να ξεδιπλωθούν, να μαζευτούν, να αναπηδήσουν στον αέρα, να τρέξουν με κίνηση δρομέα της αρχαιότητας το μονοπάτι της ζωής, να αφηγηθούν με χάρη, πλαστικότητα, γοητεία και ομορφιά τη χαρά, τον πόνο, την κραυγή και την αγωνία της ύπαρξης, τις περιπέτειες των ερώτων, των παθών, της παρουσίας και, αλίμονο, της απουσίας αγαπημένων προσώπων. Όλος ο κύκλος της ζωής δοσμένος ανεπανάληπτα με τον υπαινικτικό και ποιητικό «λόγο» της κίνησης του χορού.
Η δημιουργία Solo Echo της Καναδής χορογράφου και περφόρμερ Crystal Pite είναι εμπνευσμένη από το ωραίο ποίημα «Lines for winter» του βραβευμένου με Pulitzer Αμερικανού ποιητή Mark Strand (1934-2014), σε μουσική, κατ' επιλογή, από τις δύο σονάτες για βιολοντσέλο και πιάνο Έργο 38, σε μι ελάσσονα και Έργο 39, σε φα μείζονα του Johannes Brahms. Συναρπαστικό οπτικά το θέαμα, ξεκινά με έναν άνδρα στη σκηνή φαινομενικά ακίνητο, ενώ το χιόνι πέφτει και η κίνησή του σιγά σιγά δίδει την αίσθηση ότι εναρμονίζεται με την αθόρυβη πτώση των νιφάδων του χιονιού, σε αντίστιξη με το εκπληκτικό τσέλο και πιάνο του Brahms, που δίδουν ρυθμό και γαλήνιο μουσικό ήχο ασύλληπτης ομορφιάς στη χειμωνιάτικη μελαγχολία του τοπίου, εντείνοντας τον λυρισμό και τον ρομαντισμό της χορογραφικής σύνθεσης. Ομάδα νέων χορευτών πλαισιώνει τον έναν χορευτή, από τον οποίο αντλεί εσωτερική δύναμη και μια συνεχή αέναη κίνηση που μεταδίδει ο ένας στον άλλον, δημιουργώντας με τα σώματά τους, εκτός από χαρακτήρες, εικόνες πανέμορφες κινούμενων γλυπτών, ώσπου να χαθούν μέσα στο σκοτάδι αφήνοντας ένα ερώτημα να αιωρείται, αν αγαπάμε αυτό που είμαστε ή αν είμαστε ό,τι αγαπάμε.
Επτά νέοι χορευτές γεμίζουν τη σκηνή με νιάτα, ομορφιά και ενέργεια. Χορεύουν αισθησιακά, με πάτημα βιρτουόζου, πάνω στη μουσική Μικρό ρέκβιεμ για μια πόλκα, του Πολωνού συνθέτη Henryk Nikolai Górecki, τη χορογραφική δημιουργία Kleines Requiem του επαναστάτη Ολλανδού χορογράφου Hans van Manen, γνωστού με το προσωνύμιο «Mondrian του χορού». Η χορογραφία με καθαρότητα, διαύγεια, εκλεπτυσμένη απλότητα, με κίνηση αργή, κοφτερή, αναπηδήματα ψηλότερα του φυσιολογικού, ανέδειξε τη θλίψη και τη μελαγχολία του Ρέκβιεμ, σαν σε νανούρισμα, ενώ, στο ξαφνικό άκουσμα της Πόλκας γίνεται θυελλώδης και παρασύρει τους χορευτές στη δίνη της περιστρεφόμενης κίνησης που κατευθύνεται γύρω από το εξαίσιο, τραγικό ανδρικό ντουέτο σαν για να το προστατεύσει, δημιουργώντας ρίγη βαθιάς συγκίνησης.
Το Stop-Motion είναι ένα χορογραφικό αριστούργημα του ζεύγους, στη ζωή και στον χορό, Sol León και Paul Lightfoot, που είναι και ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του NDT. Η μουσική του Max Richter, με τη μελαγχολική της υφή, έδωσε αφορμή για μια εμπνευσμένη χορογραφία αποχωρισμού και μεταμόρφωσης, συνεπικουρούμενη από εικόνες σε αργή κίνηση σε video wall ανδρός που πέφτει και ενός κοριτσιού, της πανέμορφης Σάουρα, κόρης του ζεύγους, που ανακαλούσε στη μνήμη μορφές εύθραυστες του 19ου αιώνα που χρήζουν προστασίας. Κρυστάλλινη χορογραφική γραμμή με θέμα τη ζωή, την επιβίωση, την πάλη, την αγάπη στις πολλαπλές μορφές της που νικά τον «δράκοντα». Ερμηνείες δυνατές, άψογες στην εκτέλεση. Εκφράσεις συγκλονιστικές, χέρια εκπληκτικής πλαστικότητας και αρμονίας κινούνταν μέσα σε ένα άσπρο σύννεφο σκόνης και δημιουργούσαν απρόσμενους εικαστικούς πίνακες. Η θαυμάσια εικόνα του ζευγαριού στο τέλος παρέπεμπε στον τίτλο του έργου Stop-Motion και έμεινε η μοναδική εκείνη στιγμή της λυτρωτικής νίκης, με μια συγκλονιστική παύση, όπου το ακροατήριο κρατούσε την ανάσα του, πριν ξεσπάσει σε φρενιτιώδες χειροκρότημα.