«Καμεράτα: “West Side Story” του Leonard Bernstein στο Φεστιβάλ Αθηνών» της Μαρίας Κοτοπούλη
Το υπό τον τίτλο West Side Story του Leonard Bernstein, θρυλικό αριστούργημα του μουσικού θεάτρου, παρακολουθήσαμε στις 16-7-2016 σε μια καθ’ όλα εντυπωσιακή παράσταση, από την Καμεράτα, Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, υπό τη μαγική μπαγκέτα, σκηνοθεσία και μετάφραση του Γιώργου Πέτρου, στο Μέγαρο Μουσικής, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
Η διαχρονικότητα του έργου, εκτός από την απαράμιλλη μουσική σύνθεση του Bernstein με τα αλησμόνητα τραγούδια, οφείλεται και στο θέμα, την αγάπη και τη θυσία.
Ο Bernstein (1918-1990), από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες στη διεύθυνση ορχήστρας του 20ού αιώνα και με σημαντικότατο φιλανθρωπικό έργο, έχαιρε βαθιάς εκτίμησης ανά τον κόσμο. Μετά την αποφοίτησή του από το Χάρβαρντ πάει στο Curtis Institute of Music, με καθηγητές τον Δημήτρη Μητρόπουλο και τον Friz Reine. Παράλληλα , μελετά πιάνο με την Isabelle Vengerova. Γίνεται βοηθός του Serge Koussevitzky και του Artur Rodzinki. Ήταν από τους πιο λαμπερούς, ταλαντούχους και πετυχημένους αρχιμουσικούς στην ιστορία της Αμερικής. Ήταν επίσης συνθέτης, πιανίστας, συγγραφέας και καθηγητής. Έχουν μείνει ιστορικές οι διαλέξεις του στο Χάρβαρντ με τίτλο «Αναπάντητα ερωτήματα», που μεταδόθηκαν από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Διηύθυνε τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου και ήταν αποδέκτης υψηλών διακρίσεων.
Έχει συνθέσει, ανάμεσα σε άλλα έργα, τρεις συμφωνίες, δύο όπερες, έργα για χορωδία και ορχήστρα, μία σερενάτα για βιολί και έγχορδα, μουσική για τον κινηματογράφο, μιούζικαλ, με διασημότερο το West Side Story, το οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1957 στο Broadway με μεγάλη επιτυχία και έγινε γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο το 1961 από την ομώνυμη ταινία με τα δέκα Όσκαρ. Το έργο παρουσιάστηκε στην αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη», στην αυθεντική του μορφή, με τις τελευταίες βελτιώσεις του συνθέτη που έγιναν κατά τη διάρκεια της ιστορικής ηχογράφησης με την Κίρι τε Κανάουα και τον Χοσέ Καρρέρας για την Deutsche Grammophon.
Η υπόθεση του μιούζικαλ από τον συγγραφέα Άρθουρ Λόρενς και τον στιχουργό Στίβεν Σόντχαϊμ τοποθετείται και εξελίσσεται στα περίχωρα της Νέας Υόρκης. Δύο «συμμορίες» εφήβων ανταγωνίζονται για τον έλεγχο της περιοχής τους. Οι «Σίφουνες», Αμερικανοί, και οι «Καρχαρίες» από το Πουέρτο Ρίκο. Από την αρχή της αντιπαλότητας των δύο νεανικών ομάδων γίνεται φανερό ότι πέρα από το παιχνίδι του ανδρισμού και την ανάγκη επιβολής εισχωρούν και προβλήματα όπως το μεταναστευτικό και το ρατσιστικό, που οδηγούν σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, στη μισαλλοδοξία και στο θάνατο. Πάνω απ’ όλα όμως είναι η απόλυτα διαχρονική, ερωτική ιστορία του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, με άλλο όνομα, άλλες κοινωνικοπολιτικές καταστάσεις, άλλα ήθη και έθιμα.
Ο Τόνυ, ο πρωταγωνιστής, παλαιό μέλος της «συμμορίας» των λευκών και καλύτερος φίλος του σημερινού αρχηγού της, Ριφ, αρχίζει να συναισθάνεται ότι πέρα από το παιχνίδι και τη νεανική οργή υπάρχει κάτι ανώτερο που αξίζει να το γνωρίσει και να το βιώσει, και αυτό αναζητά και το βρίσκει στο πρόσωπο της Πορτορικανής Μαρίας, που την ερωτεύεται. Η νεαρή κόρη ανταποκρίνεται στα συναισθήματά του γιατί κι εκείνη αναζητά το όνειρο. Μόνο που δεν έχουν όλοι την ωριμότητα και την ευαισθησία να συμμεριστούν τα συναισθήματά τους, παρά το γεγονός ότι η επιβίωση και η ειρηνική συνύπαρξη είναι το ζητούμενο και για τις δύο νεανικές κοινότητες. Τα πάθη, ο ανταγωνισμός, η ζήλεια, το χρώμα, η καταγωγή, η ταπείνωση του αντιπάλου, η επικράτηση του ισχυρότερου, η άλλη νοοτροπία και κουλτούρα θα πυροδοτήσουν τις δύο «συμμορίες» και το κακό δεν θα αργήσει να συμβεί.
Όλο το εκλεκτό επιτελείο των δύο ομάδων, «Σίφουνες» και «Καρχαρίες», καθώς και οι «μεγάλοι», τραγούδησαν και με τις άψογες χορευτικές κινήσεις τους ανέδειξαν μέσα στο λιτό σκηνικό του Πάρι Μέξη την εμπνευσμένη χορογραφία του John Todd, δημιουργώντας μια θαυμάσια παράσταση, καταχειροκροτούμενοι.
Αυτή η άγρια και τρυφερή ιστορία του West Side Story, με την εξαίσια μουσική του Bernstein, έδωσε την ευκαιρία για ωραίες ερμηνείες. Ο Γιάννης Καλύβας, Τόνυ. Η Μαρίνα Σάττι, Μαρία. Ο Ιάσων Μανδηλάς, Ριφ. Ο Ανδρέας Βούλγαρης, Μπερνάρντο. Η Ελένη Σταμίδου, Αννίτα, και όλο το εκλεκτό επιτελείο των δύο ομάδων, «Σίφουνες» και «Καρχαρίες», καθώς και οι «μεγάλοι», τραγούδησαν και με τις άψογες χορευτικές κινήσεις τους ανέδειξαν μέσα στο λιτό σκηνικό του Πάρι Μέξη την εμπνευσμένη χορογραφία του John Todd, δημιουργώντας μια θαυμάσια παράσταση, καταχειροκροτούμενοι. Πρωταγωνιστές της βραδιάς, ο αρχιμουσικός Γιώργος Πέτρου και η Ορχήστρα Καμεράτα έλαμψαν μέσα στη μουσική πολυχρωμία τους.
Η διαχρονικότητα του έργου, εκτός από την απαράμιλλη μουσική σύνθεση του Bernstein με τα αλησμόνητα τραγούδια, όπως τα «Maria», «America», «Somewhere», «Tonight», «I Feel pretty», οφείλεται και στο θέμα, την αγάπη και τη θυσία. Η αγάπη τραυματίστηκε, δεν νικήθηκε, αφού η λατρεία του απόντος συνεχίζεται και γίνεται ισχυρότερη στο νου και στην καρδιά. Το καλό, παρά το τραγικό τέλος, κυριαρχεί και γίνεται αφορμή για περαιτέρω σκέψεις και προβληματισμό. Αυτή η συγκλονιστική στιγμή της συντριβής των νέων των δύο «συμμοριών» μπροστά στην αδυσώπητη μοίρα και η συνειδητοποίηση της δύναμης της αγάπης ερμηνεύτηκε ανεπανάληπτα, όπως και ολόκληρο το έργο, από τον αρχιμουσικό, τους μουσικούς, τους τραγουδιστές και τους ηθοποιούς.
