Θέατρο κωφών Ελλάδος: 30 χρόνια εκκωφαντικής σιωπής της Ελένης Λιντζαροπούλου
Τα χέρια αεικίνητα αλλά και τα μάτια. Τα σώματα, πυρπολημένα από τους ρόλους, κατατίθενται απόλυτα στη σκηνή. Αν υπάρχει βάρος στη σιωπή, τότε αυτό γοητεύει ακόμη περισσότερο τους θεατές, που ρουφούν τις λέξεις με τα μάτια και απολαμβάνουν την παράσταση με όλες τους τις αισθήσεις. Η εκφραστική δύναμη των κωφών ηθοποιών πολλαπλασιάζεται από την απουσία προφορικού λόγου, όσο για τους ομιλούντες συναδέλφους τους, είτε βρίσκονται ταυτόχρονα επί σκηνής είτε όχι, συγχρονίζονται απόλυτα με τον νοηματικό λόγο συμβάλλοντας στο άρτιο θεατρικό αποτέλεσμα.
Οι ηθοποιοί, με την καθοδήγηση της Σοφίας Ρόμπολη, δασκάλας νοηματικής, μιλούν μια γλώσσα πλούσια σε έννοιες. Πολλές φορές, μάλιστα, για τις ανάγκες των έργων δημιουργούν και νέες «λέξεις» εμπλουτίζοντας την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα με μυριάδες αποχρώσεις.
«Η Νοηματική είναι εξ ολοκλήρου οπτικοκινητική και όχι ακουστική γλώσσα. Είναι μια γλώσσα γεμάτη ρυθμό και ένταση, μιας και η αμεσότητα στη νοηματική είναι έμφυτη. Η Νοηματική λοιπόν, με τις κινήσεις των χεριών και την έκφραση του προσώπου, είναι μια έντονα θεατρική γλώσσα και ο ακούων θεατής κατανοεί πλήρως τα δρώμενα μιας παράστασης. Για τη μεγαλύτερη απόλαυση του καθαυτού κειμένου στις παραστάσεις μας, συνεργάζονται ακούοντες ηθοποιοί και διερμηνείς οι οποίοι, έξω από το οπτικό πεδίου του θεατή μεταφέρουν, με θεατρική συνέπεια, το λόγο», διαβάζουμε στο σημείωμα γνωριμίας με την ομάδα – και έτσι είναι.
Τα έργα που έχει ως τώρα παρουσιάσει μιλούν για καταστάσεις «δύσκολες». Καταστάσεις που μας αφορούν όλους και που η απόδοσή τους στη Νοηματική τις κάνει συχνά πιο ευκρινείς και κατανοητές, αφού επιτρέπει να διαγράφονται ακόμη πιο έντονα τα συναισθήματα.
Το Θέατρο Κωφών Ελλάδος ιδρύθηκε το 1983 από τη Νέλη και τον Στρατή Καρρά. Ανάμεσα στους σκοπούς του Θεάτρου, εκτός από τον καθαυτό καλλιτεχνικό, είναι τόσο η παροχή δυνατότητας έκφρασης σε κωφά άτομα, όσο και η επικοινωνία τους με το κοινωνικό σύνολο, χάρη στην ισότιμη συνεργασία κωφών και ακουόντων. Με δεκάδες συμμετοχές σε διεθνή φεστιβάλ στο εξωτερικό, αλλά και με παραστάσεις σε σκηνές της Αθήνας και της επαρχίας, το Θέατρο Κωφών αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θεατρικούς οργανισμούς, που μετουσιώνει το πάθος και το μεράκι σε εξαιρετικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.
Τα έργα που έχει ως τώρα παρουσιάσει μιλούν για καταστάσεις «δύσκολες». Καταστάσεις που μας αφορούν όλους και που η απόδοσή τους στη Νοηματική τις κάνει συχνά πιο ευκρινείς και κατανοητές, αφού επιτρέπει να διαγράφονται ακόμη πιο έντονα τα συναισθήματα. Ξεχωρίζουμε τα: Θάψτε τους νεκρούς, Ένας ακούων στη χώρα των κωφών, Άγρια Δύση, Με δύναμη από την Κηφισιά, σε σκηνοθεσία της Νέλλης Καρρά, Η πεντάμορφη και το τέρας σε σκηνοθεσία Γιάννη Διαμαντή, του πρώτου Έλληνα κωφού σκηνοθέτη, Ένας ακούων στη χώρα των κωφών, σε σκηνοθεσία Νίκου Αξιώτη, 41 μέρες, βασισμένο στο βιβλίο Μπουμπουλίνας 18 της Κίττυς Αρσένη, σε σκηνοθεσία Βασίλη Βηλαρά και Γεωργίας Χαϊκάλη, Ξένοι, βασισμένο στο βιβλίο Μικρό ημερολόγιο συνόρων του Γκαζμέντ Καπλάνι, σε σκηνοθεσία Βασίλη Βηλαρά.
Φέτος η ομάδα ολοκλήρωσε την παρουσία της με το έργο Κάρβουνο, επίσης σε σκηνοθεσία Βασίλη Βηλαρά, με μια εξαιρετική παράσταση στον χώρο του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας των Φυλακών Κορυδαλλού, ανταποκρινόμενη στην πρόσκληση του διευθυντή του, Γιώργου Ζουγανέλη, και του Συλλόγου Εκπαιδευτικών. Η φόρτιση του χώρου και το ειδικό κοινό έκαναν το έργο ακόμη πιο αληθινό και σύγχρονο, δίνοντας σπουδαία ευκαιρία να φωτιστούν θέματα όπως η αποδοχή, η διαφορετικότητα, η ζωή και ο θάνατος, αλλά και η δύναμη του έρωτα και της ελπίδας για έναν καλύτερο κόσμο – θέματα που θίγονται μέσα από το έργο, το οποίο είναι μια σύνθεση που αναφέρεται στα χρόνια του Εμφυλίου, εντάσσεται στο documentary theater και βασίζεται σε αποσπάσματα λογοτεχνικών έργων, αληθινές μαρτυρίες και παραδοσιακά τραγούδια. Στις παραστάσεις του έργου αυτού, πρώτη φορά οι ακούοντες ηθοποιοί βρέθηκαν επί σκηνής μαζί με τους κωφούς συναδέλφους τους, αποδίδοντας ταυτόχρονα παράλληλους ρόλους.
Ανάμεσα στα μελλοντικά σχέδια του Θεάτρου Κωφών Ελλάδος είναι και η αλλαγή θεατρικής στέγης, αφού ο μικρός χώρος της Σαχτούρη 8-10, στην πλατεία Κουμουνδούρου, που τους στεγάζει από το 1994, δεν χωρά πια ούτε τις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες ούτε και το πλήθος των φανατικών τους θεατών.
