fbpx

Η Ηλέκτρα ταιριάζει στο Εθνικό Θέατρο

theatro-11112013της Έλενας Χουζούρη

 

Για λίγες μόνον παραστάσεις –έως και την 1η Δεκεμβρίου– ανεβαίνει και πάλι στο Εθνικό Θέατρο ένα από τα κορυφαία έργα της αμερικανικής δραματουργίας του 20ού αιώνα,Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα του Ευγένιου Ο’ Νιλ, σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά, λίγο πριν αυτός εγκαταλείψει το τιμόνι του πρώτου κρατικού θεάτρου της χώρας. Ένας από τους προφανείς λόγους της επανάληψης της παράστασης είναι ότι θεωρήθηκε, από κριτικούς και θεατές, μία από τις καλύτερες της προηγούμενης θεατρικής σεζόν. Αλλά και το ίδιο το έργο, το οποίο στην ουσία αποτελεί μια τριλογία με άμεση αναφορά στην αντίστοιχη του Αισχύλου, είναι ένα έργο-σταθμός στο παγκόσμιο θέατρο. Το έργο διαδραματίζεται το 1865, αμέσως μετά τη λήξη του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Ο στρατηγός Έζρα Μάνον επιστρέφει στη Νέα Αγγλία, στο σπίτι του, ένα τυπικό αρχοντικό της ελίτ του αμερικάνικου βορρά, με άμεσες παραπομπές στο περίφημο Σπίτι με τα εφτά αετώματα του Ναθάνιελ Χόθορν, όπου τον περιμένει ένα σκοτεινό παρελθόν και πολλές ανοιχτές οικογενειακές πληγές. Η παθολογική αγάπη της γυναίκας του, Κριστίν Μάνον, για τον γιο της, Όριν, η σχεδόν φονική σχέση της με την κόρη της, Λαβίνια, και η παρέμβαση ενός τρίτου προσώπου στη ζωή τους διευρύνει τον κύκλο μίσους, εκδίκησης και καταστροφικού έρωτα. Τελικά ο κύκλος θα κλείσει μόνο με την τιμωρία όσων έχουν εμπλακεί σ’ αυτόν.

Ο Ευγένιος Ο’ Νιλ (1888-1953) έγραψε το Πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα το 1931, σαφώς επηρεασμένος από την «Ορέστεια» του Αισχύλου αλλά και από τους μεγάλους Ευρωπαίους δραματουργούς, Ίψεν και Στρίντμπεργκ. Από αυτή την άποψη, η Ηλέκτρα του Ο’ Νιλ είναι περισσότερο ευρωπαϊκή και λιγότερο αμερικανική! Θα πρέπει μάλιστα να επισημάνω ότι ο Αμερικανός συγγραφέας με τις ιρλανδέζικες ρίζες δεν είναι η μοναδική φορά που επηρεάζεται από την αρχαία ελληνική τραγωδία. Επιδράσεις βρίσκουμε και στα έργα του Ο Λάζαρος γέλασε και Ο Μέγας θείος Μπράουν, όπου οι ηθοποιοί εμφανίζονται με μάσκες. Αλλά και η ίδια η ζωή του Ο’ Νιλ έχει δραματουργικά, θα έλεγα, στοιχεία. Ο συγγραφέας γεννιέται σ’ ένα δωμάτιο ξενοδοχείου της Νέας Υόρκης και πεθαίνει σ’ ένα δωμάτιο ξενοδοχείου της Βοστόνης λέγοντας, λίγο πριν ξεψυχήσει: «Το ήξερα! Το ήξερα! Γεννήθηκα σε δωμάτιο ξενοδοχείου και, ανάθεμά με, πεθαίνω σε δωμάτιο ξενοδοχείου». Ανάμεσα στη γέννηση και στον θάνατό του ξετυλίγεται μια ταραγμένη ζωή, που ξεκινά από τα χωρίς αγάπη παιδικά του χρόνια σ’ ένα οικοτροφείο, με μόνη συντροφιά του τα βιβλία, προχωρεί στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον απ’ όπου τον αποβάλλουν, συνεχίζεται στις περιπλανήσεις του στη θάλασσα, όπου δεν αποφεύγει ούτε τη βαριά κατάθλιψη ούτε τη φυματίωση, το 1913 αναγκάζεται να νοσηλευτεί σε σανατόριο, όπου αποφασίζει να γράψει θεατρικά έργα, και από τότε η ζωή του μπαίνει σε άλλη μεν τροχιά, όχι όμως λιγότερο ανήσυχη και ταραγμένη. Τρεις σύζυγοι, μία κόρη –η Όουνα, την οποία αποκλήρωσε γιατί παντρεύτηκε τον, κατά 36 χρόνια μεγαλύτερό της, Τσάρλι Τσάπλιν– και δυο γιοι που αυτοκτόνησαν, μάλλον τροφή για θεατρικά έργα προσφέρουνμε επίκεντρο τις οικογενειακές ανθρωποφαγικές σχέσεις, όπως λόγου χάρη στην Ηλέκτρα του. Βέβαια, ο Ο’ Νιλ δεν μένει εκεί. Η φιλία του με τον Τζον Ριντ, τον ιδρυτή του Εργατικού-Κομμουνιστικού Κόμματος Αμερικής, συγγραφέα του βιβλίου Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο, τον κάνει να αποκτήσει μια περισσότερο κοινωνική ματιά. Έτσι, στη δική του Ηλέκτρα αποκαλύπτεται η διαβρωτική εικόνα της αστικής τάξης που κρύβεται πίσω από ένα άψογο προσωπείο. Το οικοδόμημα που συντηρείται από τον πουριτανισμό και από μία άκαμπτη ηθική κλονίζεται και συμπαρασύρει όσους παγιδεύονται σ’ αυτό. Οι ήρωες, νευρωτικοί, απελπισμένοι και τελικά αδικαίωτοι καταδικάζονται στη λήθη και στη σιωπή.

Στην Ελλάδα, το έργο ανεβαίνει πρώτη φορά το 1971στο Εθνικό Θέατρο με τον τίτλο Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα: ο γυρισμός, σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη, μετάφραση Παύλου Μάτεσι και, στους βασικούς ρόλους, τη Μαίρη Αρώνη και τον Λυκούργο Καλλέργη. Στον κινηματογράφο γυρίζεται το 1947 με τη Ρόζαλιντ Ράσελ και την Κατίνα Παξινού. Τελικά ο Ο’ Νιλ έπειτα από τέσσερα (!) βραβεία Πούλιτζερ θα τιμηθεί με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1936.

Στη σύγχρονη παράσταση του Εθνικού, ο Γιάννης Χουβαρδάς, εκτός από τη σκηνοθεσία, επεξεργάστηκε και συμπύκνωσε δραματουργικά όλο αυτό το πληθωρικό θεατρικό υλικό, μαζί με τον Σάββα Κυριακίδη. Αν και στον Ο’ Νιλ το σπίτι των Μάνον παίρνει συμβολικές διαστάσεις, ο Χουβαρδάς δεν εστίασε σ’αυτό αλλά στις ανθρωποφαγικές οικογενειακές σχέσεις. Μαζί του, μια πλειάδα εξαιρετικών ηθοποιών και μια πολύ καλή μετάφραση από έναν δόκιμο μεταφραστή θεατρικών έργων, τον Ερρίκο Μπελιέ. Στην εν λόγω παράσταση παίζουν οι: Ακ. Καραζήσης, Κ. Καραμπέτη, Μ. Πρωτόπαππα, Χρ. Λούλης, Γ. Γάλλος, Αρ. Πανταζάρας, Γ. Σκαφιδά, Χρ. Στέργιογλου, Θ. Μπαζάκα, Μ. Λυμπεροπούλου, Γ. Κοτανίδης και Χρ. Τσιτσάκης. Τα κοστούμια είναι της Ιωάννας Τσάμη.

Η ΗΛΕΚΤΡΑ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΘΕΑΤΡΟ
«Anna & Margot» της Κωνσταντίνας Ράικου σε σκηνοθεσία Γιώργου Δρίβα στο Θέατρο Βαφείο – Λάκης Καραλής

Άννα και Μάργκοτ Φρανκ: Δύο αδελφές που πέθαναν μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί λίγο πριν από την απελευθέρωση. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο ξεκινάει το νέο θεατρικό έργο της Κωνσταντίνας...

ΘΕΑΤΡΟ
«Το Φαγητό» της Μαρίας Λαϊνά σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιόλιου στο θέατρο ΠΛΥΦΑ

Το φαγητό στο θέατρο συνήθως δεν επιτρέπεται. Πέρα από την καθαρά βιολογική, η ανθρώπινη ανάγκη για τροφή αποκαλύπτει και παραπέμπει σε περισσότερες από μία μορφές πείνας. Ένα δυνατό και ιδιότυπο...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.