«Beethoven, “ποιητής των μουσικών ήχων”, από την Ορχήστρα του Αγίου Μαρτίνου των Αγρών» της Μαρίας Κοτοπούλη
Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής περιοδείας της Ορχήστρας του Αγίου Μαρτίνου των Αγρών (Academy of St Martin in the Fields), πραγματοποιήθηκε, στις 4-12-16 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, χάρη στη γενναιόδωρη χορηγία της Alpha Bank, συναυλία στη μνήμη του ιδρυτή και ισόβιου αρχιμουσικού της περίφημης αυτής ορχήστρας Sir Neville Marriner, καθώς και καλλιτεχνικού διευθυντή της Καμεράτα - Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής και μετέπειτα επίτιμου προέδρου της. Προηγήθηκε η ομιλία του πρώην καλλιτεχνικού διευθυντή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών Νίκου Τσούχλου, ο οποίος με λόγο περιεκτικό αναφέρθηκε στην προσωπικότητα του τιμωμένου, στη σχέση του με την Ελλάδα και την Καμεράτα. Είναι ευχής έργο που ο Τσούχλος επισήμανε από καθέδρας τα άλυτα προβλήματα της πολύπαθης, αν και διεθνώς καταξιωμένης ως Armonia Atenea, Καμεράτα, που τιμά την Ελλάδα στο εξωτερικό και οι ξένοι την υμνούν για την υψηλή της απόδοση, εντούτοις εδώ, στη χώρα που δημιουργήθηκε και ανδρώθηκε με τόσους κόπους, στερείται τα στοιχειώδη για την ύπαρξή της.
Το πρόγραμμα περιλάμβανε αποκλειστικά έργα Beethoven και ξεκίνησε με την Εισαγωγή «Κοριολανός», έργο 62. Τη διάσημη ορχήστρα διηύθυνε από το αναλόγιο ο Γερμανός εξάρχων Tomo Keller, ο οποίος με τη μαγεία των ήχων της ορχήστρας μύησε το ακροατήριο στη μυστηριακή και μεγαλόπρεπη σύλληψη του Beethoven. Ο τιτάνας της μουσικής αναπλάθει μέσα από τις νότες την προσωπικότητα του Ρωμαίου στρατηγού, που στρέφεται ενάντια στην πατρίδα του, και αναδεικνύει, μέσα από την άυλη υφή της σύνθεσης, τη δύναμη της εξουσίας, αλλά και την υποχώρηση μπροστά στις δραματικές εξελίξεις για το λαό της Ρώμης.
Σε μια ορχήστρα με την τελειότητα του ήχου των εγχόρδων και των πνευστών, ήρθε να προστεθεί η τελειότητα του πιάνου του διαπρεπούς Αμερικανού πιανίστα, με ελληνικές καταβολές, Murray Perahia, στον διττό ρόλο του διευθυντή ορχήστρας και του σολίστ. Ο Perahia ερμήνευσε με βαθύ λυρισμό, στοχασμό και ποίηση το δεύτερο και τέταρτο κοντσέρτο του Beethoven. Στο Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 2 σε σι ύφεση μείζονα, έργο 19, το, και «μοτσάρτειο» αποκαλούμενο, σύμφωνα με τον αφορισμό του Nigel Fortune, όπως αναφέρει στο εμπεριστατωμένο προλογικό σημείωμα του προγράμματος ο Χάρης Ξανθουδάκης, ο Perahia, με περγαμηνές στις ερμηνείες του σε έργα του Bach και του Mozart, ανιχνεύει και αποκαλύπτει τη βαθιά «μπετοβενική» σκέψη που συνδέει την υψηλή πνευματική και αισθητική του σύλληψη με την ευεργεσία της επιρροής των προπατόρων του.
Στη συνέχεια, με ασυναγώνιστο στυλ, ο σολίστ και αρχιμουσικός, πλάθει μια μοναδική ερμηνεία του Κοντσέρτου για πιάνο και ορχήστρα αρ. 4 σε σολ μείζονα, έργο 58, με το οποίο ο Beethoven έκανε την τελευταία του εμφάνιση ως πιανίστας, στις 22 Δεκεμβρίου του 1808 στη Βιέννη. Στη «μαραθώνια» αυτή συναυλία, όπως χαρακτηρίστηκε, παίχτηκαν τα έργα Choral Fantasy, Πέμπτη και Έκτη Συμφωνία και το Τέταρτο Κοντσέρτο, το οποίο ο συνθέτης αφιέρωσε στον φίλο και προστάτη του, αρχιδούκα Ροδόλφο της Αυστρίας. Το σπουδαίο αυτό έργο έπεσε στην αφάνεια επειδή η μεγάλη δυσκολία του απαιτούσε εξαιρετική καλλιτεχνική δεξιότητα εκτέλεσης και ήταν ο Felix Mendelssohn που το ανέσυρε από τη λήθη το 1836 και το δώρισε ξανά στην ανθρωπότητα.
Στο αριστουργηματικό Andante con moto, με τις εκπληκτικές εναλλαγές των εγχόρδων και τις λυρικές διακυμάνσεις του πιάνου, λειτουργώντας συνειρμικά, φέραμε στη μνήμη μας τη σκέψη που εκφράστηκε κατά τον 19ο αιώνα και είδαμε κι εμείς τη μορφή του Ορφέα να αναδύεται μέσα από μια θάλασσα μουσικής, στην προσπάθειά του να κατευνάσει τα πνεύματα του κακού.
Με λυρική, ποιητική έξαρση και θεϊκή διαύγεια, η Ορχήστρα του Αγίου Μαρτίνου των Αγρών, με σολίστ και αρχιμουσικό της τον Murray Perahia, πρόσφερε μια μουσική πανδαισία στο αθηναϊκό κοινό και δίκαια καταχειροκροτήθηκε.
