«Έκλεψαν την παράσταση οι “Αυλοί του βασιλιά” με την Kρατική Ορχήστρα Αθηνών» της Μαρίας Κοτοπούλη
Τρεις ενδιαφέρουσες συναυλίες παρακολουθήσαμε στο Μέγαρο Μουσικής από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, αλλά την παράσταση «έκλεψε» η τελευταία, υπό τον τίτλο Οι αυλοί του βασιλιά.
Στις 4-11-16 η Κρατική Ορχήστρα, στον κύκλο «Οι πόλεις της μουσικής - Μόσχα», αφιέρωσε τη συναυλία της στα 400 χρόνια από τον θάνατο του Σαίξπηρ, θέλοντας έτσι να τιμήσει, εκτός από τον βάρδο της Αγγλίας, και τους Ρώσους συνθέτες που εμπνεύστηκαν από το έργο του. Η Τρικυμία ήταν που ενέπνευσε τον Pyotr Ilyich Tchaikovsky (1840-1893) να δημιουργήσει τη Συμφωνική φαντασία, έργο 18 και η τραγωδία του Ρωμαίος και Ιουλιέτα τον Sergei Prokofiev (1891-1953) να συνθέσει το περίφημο ομώνυμο μπαλέτο του, απ’ όπου και η Σουίτα αρ. 2 που ακούσαμε. Ο διαπρεπής αρχιμουσικός Ούρος Λάγιοβιτς απέδωσε με ποιητικό οίστρο τη θυελλώδη τρικυμία της Συμφωνικής Φαντασίας, μέσα στην οποία συνυπάρχουν μάγοι, ξωτικά και ναυαγοί, αλλά και το πνεύμα της συγχώρεσης που υπερτερεί της εκδίκησης.
Συγχώρεση που έρχεται αργά για τους τραγικούς ερωτευμένους της Βερόνας. Ο αγώνας των δυο νέων ως την ένωση, γεμάτος λυρισμό, ποίηση και ερωτικό πάθος, βρήκε την έκφρασή του στη Δεύτερη ορχηστική σουίτα της κοσμαγάπητης μουσικής του Prokofiev, από το μπαλέτο του Ρωμαίος και Ιουλιέτα, και ερμηνεύτηκε μοναδικά από τον μαέστρο και την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών.
Στο ενδιάμεσο ακούσαμε το Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 2 σε φα μείζονα, έργο 102 του Dmitri Shostakovich (1906-1975), με τη Θεοδοσία Ντόκου στο πιάνο, σε μια λαμπερή νεανική ερμηνεία, όπως το έργο απαιτεί, καθώς είναι γραμμένο ως δώρο από τον συνθέτη στον γιο του Maxim για τα 19α γενέθλιά του.
Στον επόμενο κύκλο, «Οι πόλεις της μουσικής - Λονδίνο», στις 25-11-16, η Κρατική Ορχήστρα τίμησε, εκτός από την πρωτεύουσα της Αγγλίας, και έναν Έλληνα συνθέτη, τον Κωστή Κριτσωτάκη (γεν. 1973), του οποίου η τριμερής Suite Giocosa, «Χαρούμενη Σουίτα», γραμμένη για την Κ.Ο.Α, από τον Αύγουστο ως τον Οκτώβριο του 2016, είναι βασισμένη στο μπαλέτο του Χάριν παιδιάς. Ο Γερμανός αρχιμουσικός Ντάνιεκ Χούπερ, σε μια θαυμάσια εκτέλεση, ανέδειξε παράλληλα με την πνευματώδη γραφή του συνθέτη και τις αρετές του έργου, το ευφρόσυνο πνεύμα, αλλά και τη μελαγχολική του διάθεση, που εκφράστηκε με τη λεπταίσθητη μελωδία της τσελέστας και του αγγλικού κόρνου.
Στη συνέχεια ο Γιάννης Τσιτσελίκης, με ευαισθησία, εκφραστικότητα, και τη δέουσα βαρύτητα, ερμήνευσε άριστα το Κοντσέρτο για βιολοντσέλο και ορχήστρα σε μι ελάσσονα του Άγγλου συνθέτη Sir Edwart Elgar (1857-1934), που έμελε να είναι και το τελευταίο συμφωνικό του έργο.
Με τη Συμφωνία αρ. 4, Ιταλική του Felix Mendelssohn, από τα δημοφιλέστερα έργα του συνθέτη, ολοκληρώθηκε η συναυλία, με τον δυναμικό νεαρό μαέστρο Ντάνιελ Χούπερ να συναρπάζει, αναπλάθοντας με την ορχήστρα το στοχαστικό πνεύμα της σύνθεσης, τη λαμπερή της μελωδία, τη βαθιά συγκίνηση από μνήμες ιερές προσφιλών προσώπων του συνθέτη και το ξέσπασμα του τέλους σε έναν αέναο χορευτικό ρυθμό.
Η μεγάλη όμως έκπληξη ήρθε από την Κρατική Ορχήστρα στις 2-12-16 με τη συναυλία Οι αυλοί του βασιλιά, υπό την μπαγκέτα του εξαίρετου αρχιμουσικού Μιχάλη Οικονόμου και με τον διάσημο οργανίστα και συνθέτη Thierry Escaich.
Η συναυλία ξεκίνησε με την ένθεη σύνθεση του Johann Sebastian Bach (1685-1750) Πρελούδιο και Φούγκα σε σι ελάσσονα για εκκλησιαστικό όργανο, BWV 544, στην πλούσια, πυκνή και φωτεινή μεταγραφή για ορχήστρα του Δημήτρη Μητρόπουλου (1896-1960) και στην επιμέλεια του μουσικού κειμένου από τον μουσικολόγο Γιάννη Τσελίκα.
Στη συνέχεια το Κοντσέρτο για Εκκλησιαστικό όργανο, έγχορδα και τύμπανα σε σολ ελάσσονα του Francis Poulenc (1899-1963) καθήλωσε με τους εντυπωσιακούς, επιβλητικούς ήχους του οργάνου, όπου, μέσα από την ανυπέρβλητη δεξιοτεχνία και την εμπνευσμένη ερμηνεία του οργανίστα Thierry Escaich αποκαλύφθηκε η δραματουργική υφή του κοντσέρτου, ο λυρισμός και η κατανυκτική του ατμόσφαιρα, με τη σημαίνουσα και υποβλητική συμβολή των εγχόρδων της ορχήστρας.
Φαίνεται ότι οι άριστοι δείχνουν την αξία τους στα δύσκολα, και αυτό επιβεβαίωσαν ο αρχιμουσικός Μιχάλης Οικονόμου και ο οργανίστας, όταν το εκκλησιαστικό όργανο έμεινε εκτός λειτουργίας, λόγω βλάβης στο ηλεκτρονικό του σύστημα, στη Συμφωνία αρ. 3 σε ντο ελάσσονα, έργο 78, του Camille Saint-Saens (1835-1921), γνωστή και ως «του εκκλησιαστικού οργάνου». Η ψυχραιμία τους ολύμπια. Ο σπουδαίος Γάλλος οργανίστας κατέβηκε στην ορχήστρα και έπαιξε το μέρος του στο πιάνο∙ να εξάρουμε εδώ τη συνεργασία του με τον πιανίστα Τίτο Γουβέλη. Οι ισορροπίες που κράτησε ο αρχιμουσικός ήταν αξιοθαύμαστες. Σπάνια έχουμε ακούσει τέτοιο μαγικό, βελούδινο ήχο από τα έγχορδα της ορχήστρας. Η ερμηνεία ήταν σε τέτοιο υψηλό επίπεδο, ώστε αν κάποιος δεν γνώριζε τη συμφωνία δεν θα μπορούσε να αντιληφθεί την έλλειψη του οργάνου.
Να θυμίσουμε ότι η συμφωνία ήταν παραγγελία της Βασιλικής Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Λονδίνου, όπου και έγινε η πρεμιέρα, υπό τη διεύθυνση του συνθέτη, στις 19 Μαΐου 1886. Δύο μήνες μετά, στις 31 Ιουλίου, πεθαίνει ο Franz Liszt, δάσκαλος και μέντορας του συνθέτη. Ο Saint-Saens του αφιερώνει τη συμφωνία του, στην οποία, άλλωστε, ενυπάρχει το πνεύμα του.
«Εις εμοί μύριοι, εάν άριστος εί» λέει ο «σκοτεινός» Ηράκλειτος, κι εμείς διερωτώμεθα: πόσες άραγε μυριάδες αρίστων συγκροτούν οι Thierry Escaich, Μιχάλης Οικονόμου και οι μουσικοί της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών;
