«ΚOA: Αλαίν Λεφέβρ – Ορέστης Παπαϊωάννου στο Φεστιβάλ Αθηνών» της Μαρίας Κοτοπούλη
Ο Αλαίν Λεφέβρ, με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, συναντά και πάλι το κοινό του σε μια αμφίδρομη σχέση αγάπης. Ο Γαλλοκαναδός διάσημος πιανίστας, θα προσθέταμε και Έλληνας, χρόνια τώρα μας τιμά με την παρουσία του και την αγάπη του, την οποία έμπρακτα μας απέδειξε στο Ηρώδειο, με την υπέροχη σύνθεσή του «Sas Agapo», που μας αφιέρωσε και ξεσήκωσε το ρωμαϊκό Ωδείο. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Στην αξέχαστη αυτή συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, στις 27 Ιουνίου 2016, που έγινε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, στο πρώτο μέρος είχαμε την τύχη να ακούσουμε, με ιδιαίτερη συγκίνηση, το συμφωνικό έργο «Αποφώνησις» (παραγγελία της ΚΟΑ) ενός νέου, μόλις 23 ετών, Έλληνα συνθέτη, του Ορέστη Παπαϊωάννου, βραβευμένου με το Α΄ Βραβείο του Διεθνούς Διαγωνισμού «Ντβόρζακ» της Πράγας, το 2015. Το έργο άφησε άριστες εντυπώσεις. Από τον τίτλο εξυπακούεται ότι προηγείται η «Προσφώνηση», συνδηλώνοντας έναν πολύμορφο δημόσιο λόγο. Ο συνθέτης όμως προτάσσει την «Αποφώνηση» και δημιουργεί την ανατροπή, ενσωματώνοντας στην κλασική φόρμα στοιχεία σύγχρονα, ελληνικά, με νεανική φαντασία, έμπνευση και ορμή. Ακούγοντας και το θαυμάσιο έργο του «Κανόνας της Πράγας» (Praque Canon) για Ορχήστρα Εγχόρδων, σύνθεση με την οποία και βραβεύτηκε, πιστεύουμε ότι πρέπει να συγκρατήσουμε το όνομα του ταλαντούχου νέου συνθέτη, από τον οποίο έχουμε να περιμένουμε πολλά.
Στη συνέχεια ο κορυφαίος πιανίστας Αλαίν Λεφέβρ και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, σε μια σπάνιας ομορφιάς ερμηνεία, απέδωσαν το «Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 2 σε ντο ελάσσονα, έργο 18», του Σεργκέι Ραχμάνινοφ (1873-1943). Τρία χρόνια μετά την «Πρώτη Συμφωνία» του (1897) που είχε δυσμενή αποδοχή από τους κριτικούς, με συνέπεια ο συνθέτης να περιπέσει σε βαριά κατάθλιψη, ξαναβρίσκει, με τη βοήθεια του γιατρού του Nicolai Dalh, την αυτοπεποίθησή του και την εκ νέου διάθεση και ανάγκη για δημιουργία. Αρχίζει να γράφει το δεύτερο κοντσέρτο του το φθινόπωρο του 1900 ως τον Απρίλη του 1901. Στις 2 Δεκεμβρίου του 1900 παίζει ο ίδιος για πρώτη φορά το «Δεύτερο» και «Τρίτο Μέρος» του έργου και όταν το ολοκληρώνει το αφιερώνει στον γιατρό του. Η πρεμιέρα του κοντσέρτου πραγματοποιείται στις 9 Νοεμβρίου του 1901 με τον συνθέτη στο πιάνο και στο πόντιουμ τον πρωτοξάδερφο και καθηγητή του στο κονσερβατουάρ της Μόσχας, αρχιμουσικό Alexander Siloti (1863-1945). Το «Δεύτερο Κοντσέρτο για Πιάνο» είναι από τα διασημότερα έργα του Ραχμάνινοφ και χάρη σ’ αυτό εδραίωσε τη φήμη του διεθνώς.
Μετά το αποθεωτικό χειροκρότημα στο κοντσέρτο του Ραχμάνινοφ, ήρθε η προσφορά του Αλαίν Λεφέβρ, σημαντικότατη για μας, όταν μάλιστα είναι πνευματική, υψηλής ποιότητας και από καρδιάς, όπως η ωραία σύλληψη, μια σύνθεσή του με τίτλο «Σας Αγαπώ», αφιερωμένη στην Ελλάδα και στους Έλληνες.
Μέγας βιρτουόζος ο Λεφέβρ, ύφανε μια ερμηνεία με καθαρό δυναμισμό, με νότες διαυγείς, με ταχύτητες αξιοθαύμαστες, με αργά μέρη όλο γλυκύτητα και κομψότητα. Και ήταν ο αρχιμουσικός Στέφανος Τσιαλής με την ορχήστρα της ΚΟΑ που τον στήριξε σε μια αέναη μουσική αρμονία, για να αποκαλύψει τον βαθύ ψυχικό κόσμο του συνθέτη που μέσα από τα ειλικρινή του συναισθήματα έπλασε ένα πλούσιο μελωδικό σύμπαν, γεμάτο ηχοχρώματα που του χάρισαν την αθανασία.
Μετά το αποθεωτικό χειροκρότημα στο κοντσέρτο του Ραχμάνινοφ, ήρθε η προσφορά του Αλαίν Λεφέβρ, σημαντικότατη για μας, όταν μάλιστα είναι πνευματική, υψηλής ποιότητας και από καρδιάς, όπως η ωραία σύλληψη, μια σύνθεσή του με τίτλο «Σας Αγαπώ», αφιερωμένη στην Ελλάδα και στους Έλληνες. Ο ορατός από την αρχή ελληνικός ρυθμός, ρυθμός αρχέγονος, που μας πάει στα βάθη των αιώνων, κάνει τον μαγικό κύκλο της ζωής να είναι πάντα ζώπυρος και νέος. Η κραυγή αγάπης και σεβασμού για τον πολιτισμό, τον άνθρωπο και την αξιοπρεπή υπόστασή του είναι η πρωταρχή του σπουδαίου αυτού έργου, που από ελληνικό γίνεται παγκόσμιο και συγκλονίζει. Έργο δύσκολο, απαιτεί εξαιρετικές δεξιότητες, όμως, για το ταλέντο του Λεφέβρ και τη φυσική τεχνική του όλα γίνονται απλά. Μέσα από την πυκνότητα της σύνθεσής του ανέδειξε τον ηχητικό πλούτο και τη μελωδικότητα του πιάνου, ξεσηκώνοντας από χαρά και συγκίνηση το ακροατήριό του που όρθιο τον επευφημούσε. Συγκινημένος και ο ίδιος αποχωρούσε από τη σκηνή του Ηρωδείου, καθώς με τον Ζέφυρο του στέλναμε το μήνυμα: Κι εμείς σας αγαπάμε, Αλαίν!
Στο δεύτερο μέρος παρακολουθήσαμε την «Έκτη Συμφωνία» του Αντονίν Ντβόρζακ,(1841-1904) στο ίδιο υψηλό επίπεδο ερμηνείας από την Κρατική Ορχήστρα και τον αρχιμουσικό της Στέφανο Τσιαλή. Ο Ντβόρζακ είναι αυτός που έκανε γνωστό στον κόσμο τον μουσικό πλούτο της πατρίδας του, αν και θεμελιωτής της τσέχικης Εθνικής Μουσικής Σχολής είναι ο Μπέντιχ Σμέτανα. Ανάμεσα στα πιο γνωστά του έργα είναι η «Συμφωνία του Νέου Κόσμου», οι «Σλαβόνικοι Χοροί», το «Κοντσέρτο για Τσέλο» και άλλα. Η «Συμφωνία αρ. 6 σε ρε μείζονα, έργο 60» που ακούσαμε, αφιερωμένη στον αρχιμουσικό Hans Richter, γράφτηκε μέσα σε λίγες ημέρες το 1880 για τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Βιέννης. Ο Richter όμως ανέβαλε επανειλημμένως την πρεμιέρα και ήταν ο αρχιμουσικός Adolf Cech που είχε την τιμή να διευθύνει την πρεμιέρα της «Έκτης Συμφωνίας», στις 25 Μαρτίου του 1881 στην Πράγα με την Τσέχικη Φιλαρμονική Ορχήστρα. Όταν ο Ντβόρζακ γράφει τη συμφωνία, βρίσκεται ακόμα στην αναζήτηση, κατορθώνει όμως να συνταιριάζει και να ισορροπεί μαγικά, στοιχεία εθνικά και ρομαντικά μέσα στην απαιτητική κλασική φόρμα. Οι πανέμορφες μελωδίες της συμφωνίας έφεραν τη γλυκιά ανάμνηση των Μπραμς και Μπετόβεν και οι τσέχικοι ρυθμοί μάς υπενθύμιζαν την πλούσια λαϊκή παράδοση ενός σπουδαίου λαού. Ο αρχιμουσικός με τη δυναμική του μπαγκέτα πρόβαλε τη θαυμαστή ερμηνεία των πνευστών, των κρουστών και βέβαια των λεπταίσθητων εγχόρδων. Ερμηνεία εξαιρετική, από αυτές που εγγράφονται στη μνήμη και στην ιστορία!
