ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΑΠΟ 14 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

του Νίκου Νικολαΐδη

Με την ονομασία «Σπάνια τοπία του Ιαπωνικού κινηματογράφου», το ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, διοργανώνει ένα αφιέρωμα στον κινηματογράφο της ασιατικής χώρας. Από τις 14 μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου οι φίλοι του ιαπωνικού σινεμά θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν έντεκα ταινίες της περιόδου 1936-1987, κάποιες από τις οποίες εξαιρετικά σπάνιες, με το πρόγραμμα να περιλαμβάνει δύο ή τρία φιλμ ημερησίως. Πέρα από τα διάσημα ονόματα των Ακίρα Κουροσάουα (Ο ΗΛΙΘΙΟΣ), Σοχέι Ιμαμούρα (ΕΙ JANAIKA) ή του πρόσφατα χαμένου Ναγκίσα Όσιμα (ΤΟ ΑΓΟΡΙ) το κοινό θα γνωρίσει δημιουργούς όπως ο Κανέντο Σίντο (ΚΟΛΑΣΜΕΝΑ ΠΑΘΗ), ο Κον Ιτσικάουα (ΠΥΡΚΑΓΙΑ) και ο Γιοσισίγκε Γιόσιντα (ΕΡΩΤΑΣ ΚΑΙ ΣΦΑΓΗ).

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ (PARADIES: LIEBE)

AYΣΤΡΙΑ-ΓΑΛΛΙΑ-ΓΕΡΜΑΝΙΑ/120΄/FEELFOOD

Σκηνοθεσία: Ούλριχ Σάιντλ

Ηθοποιοί: Μάργκαρετ Τίσελ, Πίτερ Καζούγκου, Ίνγκε Μάουξ

Ο μύθος: Η Τερέζα, μία πενηντάχρονη κοινωνική λειτουργός από τη Βιέννη αφήνει την έφηβη κόρη της στο σπίτι της αδελφής της και φεύγει για διακοπές στην Κένυα. Εκεί θα έχει διαδοχικές γνωριμίες με ντόπιους νεαρούς που εκπορνεύονται με αντάλλαγμα χρήματα και δώρα.

Η ανάγνωσή μας: Πρώτο μέρος μιας τριλογίας με ηρωίδες τρεις γυναίκες της ίδιας οικογένειας που συμπληρώνουν τα φιλμ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ: ΠΙΣΤΗ και ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ: ΕΛΠΙΔΑ. Αρχικά προορίζονταν να κυκλοφορήσει ως μία ταινία με τρεις παράλληλες ιστορίες και σηματοδοτεί την επιστροφή στο προσκήνιο του ασυμβίβαστου Ούλριχ Σάιντλ. Το κύριο θέμα του σεξουαλικού τουρισμού ώριμων ηλικιακά γυναικών από την Ευρώπη σε εξωτικούς προορισμούς το είχε θίξει και ο Λοράν Καντέ στο φιλμ ΤΟ ΚΑΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ με τη Σαρλότ Ράμπλινγκ, από άλλη οπτική γωνία και με διαφορετικό χειρισμό. Επηρεασμένος από τη θητεία του στο χώρο του ντοκιμαντέρ, ο Σάιντλ επέλεξε την Κένυα για να κάνει πιο εμφανείς τις αντιστοιχίες της αποικιοκρατίας με τον τουρισμό που, ανεξάρτητα από το κίνητρο, αντιπροσωπεύει ένα οικονομικό καθεστώς κατοχής. Στις παραλίες της, ο Αυστριακός σκηνοθέτης μας βυθίζει στην ερωτική άβυσσο μιας sugar mama, όπως αποκαλούν οι ντόπιοι τις Ευρωπαίες που αναζητούν σεξουαλικές υπηρεσίες και ορισμένων beach boys, όπως χαρακτηρίζονται οι νεαροί που τις προσφέρουν. Η ηρωίδα του φτάνει με την ψευδαίσθηση του ρομαντισμού και το τρακ της πρωτάρας στον παράδεισο των αισθήσεων, πριν εθιστεί ολοκληρωτικά στους προσωρινούς εραστές και αντιληφθεί ότι το ειδύλλιο είναι μια αληθινή ουτοπία. Στο λεξιλόγιο του Σάιντλ έννοιες όπως σεμνοτυφία και καλαισθησία δεν είναι απαραίτητες. Ο φακός παρατηρεί τα γυναικεία ευτραφή και ρυτιδιασμένα σώματα και τη νεανική ανδρική σάρκα στο συνεχές παζάρι εξουσιαστή-εξουσιαζόμενου, με κλινική ματιά χωρίς τάση για ψυχολογική διερεύνηση ή ηθική στηλίτευση. Ο αυτοσχεδιασμός, η γλωσσική ασυνεννοησία και οι άπειροι Αφρικανοί ερασιτέχνες ηθοποιοί που στην πραγματικότητα είναι και αυτοί beach boys, δίνουν αυθεντικότητα αλλά αφαιρούν μέρος της δραματουργικής δύναμης της ταινίας. Λίγο πριν το τέλος ο Σάιντλ αναζωπυρώνει το μεσήλικο θηλυκό πόθο, με την πιο αιχμηρή σκηνή ανδρικού στριπτίζ που έχουμε δει ποτέ σε ταινία του εμπορικού κυκλώματος όπου η γυναικεία λίμπιντο παίρνει την εκδίκηση της. Όπως και ο συμπατριώτης του Μίκαελ Χάνεκε με το ΑΓΑΠΗ, ο Σάιντλ προσεγγίζει με ανάλογο σκεπτικισμό και απαισιοδοξία τον έρωτα και τα όρια του και η κυκλοφορία της ταινίας στη χώρα μας ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου είναι το αποκορύφωμα της λεπτής ειρωνείας, αίσθημα κάθε άλλο παρά αντίθετο με τις προθέσεις του.

Αξιολόγηση: 7/10

ΟΙ ΑΘΛΙΟΙ (LES MISERABLES)

AΓΓΛΙΑ/158'/UIP

Σκηνοθεσία: Τομ Χούπερ

Ηθοποιοί: Χιου Τζάκμαν, Ράσελ Κρόου, Αν Χάθαγουεϊ, Σάσα Μπάρον Κοέν, Έλενα Μπόναμ Κάρτερ

Ο μύθος: Στις αρχές του 19ου αιώνα στη Γαλλία, ο Γιάννης Αγιάννης, πρώην κατάδικος που εξελίχθηκε σε δήμαρχο και εργοστασιάρχη, αναλαμβάνει την κηδεμονία ενός κοριτσιού, όταν πεθαίνει η εργάτρια μητέρα του. Το αμαρτωλό παρελθόν του όμως τον ακολουθεί, αφού ο επιθεωρητής Ιαβέρης έχει βάλει σκοπό της ζωής του να τον συλλάβει.

Η ανάγνωσή μας: Το φιλμ βασίζεται στο ομώνυμο μιούζικαλ που ανέβηκε στο Γουέστ Εντ το 1985 και έγινε παγκόσμια επιτυχία με περισσότερες από δέκα χιλιάδες παραστάσεις, κατακτώντας τον τίτλο του δεύτερου μακροβιότερου θεατρικού έργου πίσω από τη Ποντικοπαγίδα της Αγκάθα Κρίστι. Έμπνευση, τόσο του θεατρικού όσο και της ταινίας, υπήρξε το ογκώδες μυθιστόρημα του Βίκτωρος Ουγκό που εκδόθηκε το 1862 και είχε προσελκύσει στο παρελθόν το ενδιαφέρον δεκάδων σκηνοθετών όπως οι Φρανκ Λόιντ, Λιούις Μάιλστοουν, Κλοντ Λελούς και Μπιλ Όγκουστ. Έπειτα από τον οσκαρικό θρίαμβο με το ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ, ο Τομ Χούπερ ήταν αναμενόμενο να συγκεντρώσει περισσότερα βλέμματα και αυστηρότερους κριτές στο τέταρτο σκηνοθετικό του βήμα. Δεν ήταν τόσο αισθητικοί οι λόγοι που υπαγόρευσαν τη μιούζικαλ εκδοχή, όσο η κοινή παρουσία του θεατρικού παραγωγού Κάμερον Μάκιντος που πάσχιζε επί μία εικοσαετία με συνεχείς ματαιώσεις για την κινηματογραφική μεταφορά του. Τα δίστιχα με ομοιοκαταληξία του Χέρμπερτ Κρέτζμερ και το μονότονο ύφος των συνθέσεων του Κλοντ Μισέλ Σενμπέργκ, καθυστερούν χαρακτηριστικά το ρυθμό και μειώνουν τις ψυχολογικές και ιστορικές παραμέτρους του μυθιστορήματος. Ο Άγγλος σκηνοθέτης, προς τιμήν του, επιλέγει να μη χρησιμοποιήσει προηχογραφημένη μουσική και τραγούδια, απαιτώντας από τους ηθοποιούς να τραγουδούν ζωντανά την ώρα του γυρίσματος, απευθυνόμενοι κάποιες φορές προς την κάμερα που τους απαθανατίζει με συνεχή close-ups. Ο συγχρονισμός πρόζας και μουσικής απορροφούν το ενδιαφέρον του και σε μεγάλο μέρος της δεύτερης πράξης, στην εξέγερση του Παρισιού, ξεχνάει τους δύο κεντρικούς ήρωες. Αναπόφευκτα το κινηματογραφικό ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην έφεση των ηθοποιών στο τραγούδι. Ο Χιου Τζάκμαν δήλωσε ότι αυτός ήταν ένας ρόλος ζωής και όσοι τον δείτε θα συμφωνήσετε μαζί του. Η συναισθηματική ερμηνεία των τραγουδιών τον αναδεικνύουν στην καρδιά του φιλμ και επισκιάζουν πολλές αδυναμίες του. Τη στροφή στο τραγούδι θα πρέπει να σκεφτεί και η Ανν Χάθαγουεϊ που στο ημίωρο πέρασμα της θυσιάζει τα μαύρα μακριά μαλλιά της με αντάλλαγμα, μέχρι τώρα, ένα βραβείο ΒΑFTA , μία Χρυσή Σφαίρα β' γυναικείου ρόλου και το πιθανότερο Όσκαρ για την ίδια κατηγορία που μπορεί να κερδίσει το φιλμ. Στους διακριθέντες προσθέστε και την Έλενα Μπόναμ Κάρτερ, ως διεφθαρμένη κυρία Θεραντιέ, στο πλευρό του Σάσα Μπάρον Κοέν, για δεύτερη φορά μετά το SWEENEY ΤΟDD: Ο ΦΟΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΕΑΣ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΦΛΙΤ.

Αξιολόγηση: 5/10

ΠΟΛΥ ΣΚΛΗΡΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ (Α GOOD DAY TO DIE HARD)

ΗΠΑ/97'/ODEON

Σκηνοθεσία: Τζον Μουρ

Ηθοποιοί: Μπρους Γουίλις, Τζέι Κόρτνεϊ, Σεμπάστιαν Κοχ

Ο μύθος: Ο Τζον Μακ Λέιν ταξιδεύει στη Μόσχα ανήσυχος για την τύχη του γιου του ο οποίος με την ιδιότητα του μυστικού πράκτορα έχει ως αποστολή να προστατεύσει ένα φορτίο πυρηνικών όπλων από ανθρώπους του υποκόσμου.

Η ανάγνωσή μας: Eικοσιπέντε χρόνια από την έναρξη του φρανσάιζ, οι παραγωγοί έχουν αρχίσει να προετοιμάζουν την κινηματογραφική συνταξιοδότηση του τιμωρού αστυνομικού, με γνώμονα την ηλικία του Μπρους Γουίλις που τελευταία τον βλέπουμε συνέχεια σε ρόλους με ένα όπλο στο χέρι. Για να υποστηρίξουν την έξυπνη, σύμφωνα με τις αρχές του μάρκετινγκ, ιδέα, βάζουν στο πλευρό του, ως άξιο διάδοχο, το τέκνο του περνώντας από τον Τζον στον Τζακ Μακ Λέιν. Στην ταινία ΜΗΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΣΑΙ ΚΑΝΕΝΑΝ, που είδαμε στις αρχές Σεπτεμβρίου, ο Γουίλις ζούσε στην Ευρώπη ως στέλεχος της CIA και δεχόταν την επίσκεψη, από τις ΗΠΑ, του γιου του από τον οποίο είχε αποξενωθεί. Εδώ φτάνει ο ίδιος σε ευρωπαϊκό έδαφος για να συναντήσει τον αποκομμένο γιο του που εργάζεται για λογαριασμό της CIA. Έχοντας στο ενεργητικό του τίτλους όπως το ΚΩΔΙΚΟΣ SHORDFISH και ΤΗΕ Α-ΤΕΑΜ, δεν τρέφαμε και μεγάλες ελπίδες από το σεναριογράφο Σκιπ Γουντς που υπογράφει το πέμπτο και χειρότερο DIE HARD. Οι καλοί Αμερικανοί συναγωνίζονται τους κακούς Ρώσους σε αδρεναλίνη και ανοησία, και η ίντριγκα δε διστάζει να μπλέξει στα γρανάζια της ακόμη και το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνομπίλ. Στο γενικότερο καταποντισμό συμπαρασύρεται και ο Ιρλανδός σκηνοθέτης Τζον Μουρ, δημιουργός κάποιων στυλιζαρισμένων ταινιών δράσης όπως τα ΜΑΧ PAYNE και Η ΠΤΗΣΗ ΤΟΥ ΦΟΙΝΙΚΑ που υπηρετεί μία ξεπερασμένη περιπέτεια με φόρτο εργασίας για τους κασκαντέρ και τους υπεύθυνους των οπτικών εφέ. Φυσικά, για τη διατήρηση των καλών αμερικανορωσικών σχέσεων, άνω κάτω δε γίνεται η Μόσχα, όπου υποτίθεται ότι διεξάγεται η ιστορία, αλλά η συννεφιασμένη Βουδαπέστη. Κι εκείνη, πέρα από έναν καλό μισθό σε αρκετούς ηθοποιούς μικρότερου βεληνεκούς από την ανατολική Ευρώπη, τους δίνει δικαίωμα στο χολιγουντιανό όνειρο από τη στιγμή που ο άτρωτος ντετέκτιβ δεν πεθαίνει σήμερα.

Αξιολόγηση: 2/10

ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΣΑΡΑΓΟΣΑ (REKOPIS ZNALEZIONY W SARAGOSSIE)

ΠΟΛΩΝΙΑ/182΄/NEW STAR

Σκηνοθεσία: Βόιτσεκ Χας

Ηθοποιοί: Ζμπίγνιεφ Κιμπούλσκι, Ίγκα Σεμπρίνσκα, Στάνισλαβ Ίγκαρ

Ο μύθος: Την εποχή των Ναπολεόντειων πολέμων στη μάχη της Σαραγόσα, ένας Γάλλος αξιωματικός βρίσκει σε ένα πανδοχείο ένα βιβλίο με σχέδια και με έκπληξη αντιλαμβάνεται ότι συγγραφέας του ήταν ο παππούς του.

Η ανάγνωσή μας: Γυρισμένη το 1965 σε ασπρόμαυρο φιλμ ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΣΑΡΑΓΟΣΑ είναι η γνωστότερη ταινία του Βόιτσεκ Χας, ενός μοναχικού εκπροσώπου της πολωνικής σχολής που κόντρα στο κυρίαρχο ρεύμα ακολούθησε τον οραματισμό στην κινηματογραφική τέχνη συχνά με το ταξίδι ως θεματικό άξονα. Βασίστηκε στο μυθιστόρημα που έγραψε στη γαλλική γλώσσα ο Πολωνός Γιαν Ποτότσκι, συγγραφέας με πλούσια ταξιδιωτική εμπειρία, στοιχείο που εξηγεί τη γεωγραφική τοποθέτηση της ιστορίας του. Το βιβλίο δεν είχε εκδοθεί στην τελική του μορφή μέχρι την αυτοκτονία του συγγραφέα το 1815. Ο Χας αξιοποιεί την ηλιόλουστη πολωνική ύπαιθρο, ώστε να προσομοιάζει με την ενδοχώρα της Ιβηρικής και στήνει πλάνα που παραπέμπουν στη ζωγραφική των υπερρεαλιστών. Την αίγλη της αυτή η παράδοξη ταινία εποχής την οφείλει βασικά στον αφηγηματικό της λαβύρινθο. Σε κάθε διαλογική σκηνή, ένα πρόσωπο ξεκινάει μια εξιστόρηση μέσα στα πλαίσια της οποίας ένας νέος χαρακτήρας αρχίζει μία καινούρια ιστορία κ. ο. κ. με τη δομή να θυμίζει μία κούκλα μπάμπουσκα. Ο Πολωνός σκηνοθέτης καλλιεργεί ένα κλίμα μυσταγωγίας και λαγνείας στο πρώτο μέρος, με φαντάσματα, μαγεία, κρεμασμένους και τη σκιά της Ιεράς Εξέτασης και ασχολείται περισσότερο με τα ερωτικά τερτίπια των δύο φύλων στο δεύτερο μισό. Το ύφος του είναι συνεχώς παιγνιώδες και ανάλαφρο, με αποτέλεσμα να αποσπά το ενδιαφέρον και να μην μπερδεύει το θεατή παρά τη δαιδαλώδη μορφή της πλοκής. Στους θαυμαστές του φιλμ συγκαταλέγονται οι Λουίς Μπουνιουέλ, Ντέιβιντ Λιντς, Μάρτιν Σκορσέζε και Φράνσις Φορντ Κόπολα. Οι δύο τελευταίοι, μαζί με το μουσικό Τζέρι Γκαρσία, χρηματοδότησαν την αποκατάσταση της ταινίας στην πρωτότυπη διάρκεια της που επανακυκλοφόρησε στην αγορά του dvd το 2001. Βλέποντας, μετά από χρόνια για δεύτερη φορά ξανά το φιλμ, οι θεολογικές και φιλοσοφικές νύξεις του έδειχναν πιο εξωραϊσμένες, όμως οι γοητευτικοί γρίφοι του παραμένουν το κάλεσμα σε μια ονειρική περιήγηση στα άδυτα της ανθρώπινης ύπαρξης. Όπως αναφέρει σχετικά ένας από τους ήρωες «όταν κάτι μπορώ να το ορίζω αλλά δεν το κατανοώ, τότε πλησιάζω την έννοια της ποίησης που είναι πιο κοντά στην αληθινή ζωή απ' ότι φανταζόμαστε».

Αξιολόγηση: 7/10

LOVE IN THE END