NEEΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΑΠΟ 6 ΜΑΡΤΙΟΥ του Νίκου Νικολαΐδη

Με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από το θάνατο της Μελίνας Μερκούρη η Ταινιοθήκη της Ελλάδος φιλοξενεί, από τις 6 μέχρι τις 12 Μαρτίου, μία ρετροσπεκτίβα με δέκα, από τις συνολικά είκοσι, ταινίες της φιλμογραφίας της. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έξι φιλμ του Ζιλ Ντασέν (ΦΑΙΔΡΑ, Η ΔΟΚΙΜΗ, ΚΡΑΥΓΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ, ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ, Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ, ΣΤΙΣ 10:30 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΒΡΑΔΥ), Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΙΛΥ του Ροβήρου Μανθούλη και τρεις σπανιότερες δουλειές της: ΟΙ ΝΙΚΗΤΕΣ του Καρλ Φόρεμαν, Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΣΙΚΑΓΟ του Νόρμαν Τζούισον και το ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΠΙΑΝΑ του Χουάν Αντόνιο Μπαρδέμ (θείου του Ισπανού σταρ Χαβιέ Μπαρδέμ). Έκπληξη αποτελεί ότι από τη λίστα των ταινιών απουσιάζει η ΣΤΕΛΛΑ του Μιχάλη Κακογιάννη, το εμβληματικό και σχετικά καθυστερημένο ντεμπούτο της (η ηθοποιός ήταν ήδη τριανταπέντε ετών). Παράλληλα θα φιλοξενηθούν δύο συζητήσεις που τιτλοφορούνται «Μελίνα: Ο πολιτισμός στην πρώτη σελίδα» και «Η Γαλλία της Μελίνας» αντίστοιχα. Το αφιέρωμα θα μεταφερθεί, από τις 16 έως τις 18 Μαρτίου, στο σινεμά Balzac στο Παρίσι. Παράλληλα μέχρι τις 25 Μαΐου το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει έκθεση με αφίσες των ταινιών της και φωτογραφίες από την προσωπική της ζωή, την πορεία της στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την πολιτική, κάποιες από τις οποίες σχετικά απρόσμενες. Όπως το στιγμιότυπο με την υπόκλιση της μπροστά στη βασίλισσα της Αγγλίας Ελισάβετ καθώς και εκείνο με τον πολιτικό της αντίπαλο Κωνσταντίνο Καραμανλή, για τον οποίο εξέφραζε στο συνοδευτικό σχόλιο της βαθύτατη εκτίμηση.

ΦΩΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ (POST TENEBRAS LUX)
ΜΕΞΙΚΟ-ΓΑΛΛΙΑ-ΟΛΛΑΝΔΙΑ-ΓΕΡΜΑΝΙΑ/115'/ΑΜΑ FILMS
Σκηνοθεσία: Κάρλος Ρεϊγάδας
Ηθοποιοί: Αδόλφο Χιμένεθ Κάστρο, Νατάλια Ασεβέδο

Ο μύθος: Η ζωή μίας τετραμελούς οικογένειας που εγκαθίσταται σε μία ειδυλλιακή περιοχή της μεξικανικής υπαίθρου.
Η ανάγνωσή μας: Στην εισαγωγή ο Κάρλος Ρεϊγάδας κινηματογραφεί τη δική του κόρη Ρουτ (παιδί του ζεύγους στο φιλμ), να παίζει αμέριμνη και ολομόναχη στην ύπαιθρο ώσπου το σκοτάδι και οι αστραπές κάνουν την τρομακτική τους εμφάνιση. Είναι η μία από τις δύο εξαιρετικές σεκάνς που αποδεικνύουν την απαράμιλλη δεξιοτεχνία του και η οποία σχεδόν υπαγόρευσε το βραβείο σκηνοθεσίας που απέσπασε στο προπέρσινο φεστιβάλ Καννών. Στη μεγαλύτερη της διάρκεια όμως η ταινία δεν μένει στο ίδιο επίπεδο. Το τραγούδι «Ιt's a dream» του Νιλ Γιανγκ, που τραγουδά σε κάποιο σημείο η σύζυγος, είναι αποκαλυπτικό για το πώς θα ήθελε ο Μεξικανός σκηνοθέτης να εκλάβουμε την ταινία. Σαν ένα όνειρο με έναν κόκκινο φωσφορίζοντα διάβολο που παρουσιάζεται δύο φορές για να υπενθυμίσει ότι οι υπνωτικές εικόνες που συνθέτουν το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον του ζευγαριού, δεν απέχουν πολύ από τον εφιάλτη. Ο Ρεϊγάδας χρησιμοποιεί το δικό του σπίτι, στην περιοχή Μορέλος (πηγή έμπνευσης του), σαν ντεκόρ για την οικεία της οικογένειας και περιλαμβάνει σκηνές από τις τρεις χώρες που έχει ζήσει (Αγγλία, Βέλγιο, Ισπανία). Όμως θα ήταν αφελές να χαρακτηρίσεις ως αυτοβιογραφική την ταινία, ειδικά με το τέλος που επιφυλάσσει στον ήρωα του. Δανειζόμενος για τίτλο τη λατινική φράση των καλβινιστών και προτεσταντών κάνει ένα γενικό σχόλιο για το σκοτάδι στο οποίο έχει βυθιστεί η πατρίδα του λόγω της εγκληματικότητας και της πνευματικής ένδειας, διαχωρίζοντας τη θέση του από τη θρησκευτική διάσταση του Κακού. Δυστυχώς η αφήγηση για την προσαρμογή των αστών σε ένα παρθένο περιβάλλον, είναι υπέρμετρα κατακερματισμένη και χαοτική για να μας συνεπάρει. Ίσως αν επέμενε στην ένταση των αισθήσεων, όπως στην αφοπλιστική σκηνή ερωτισμού (η δεύτερη σπουδαία στιγμή) στο χαμάμ για swingers, να δίχαζε λιγότερο κοινό και κριτικούς με ένα φιλμ που απευθύνεται στο υποσυνείδητο χωρίς να επιδέχεται εύκολη ερμηνεία.
Αξιολόγηση: 5/10

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΟΓΙΚΗ (Α PERDRE LA RAISON)
BEΛΓΙΟ-ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ-ΕΛΒΕΤΙΑ-ΓΑΛΛΙΑ/111'/ΟΝΕ FROM THE HEART
Σκηνοθεσία: Γιοακίμ Λαφός
Ηθοποιοί: Εμιλί Ντεκέν, Νιλς Άρεστρουπ, Ταχάρ Ραχίμ

Ο μύθος: Ένας Μαροκινός που ζει με το θετό του πατέρα, ερωτεύεται, παντρεύεται και αποκτά τέσσερα παιδιά με μία νεαρή δασκάλα, συνεχίζοντας να συμβιώνουν οικογενειακά στη πατρική στέγη, μία κατάσταση που θα επηρεάσει τη συμπεριφορά της συζύγου.
Η ανάγνωσή μας: Βασισμένο σε ένα έγκλημα που τάραξε το Βέλγιο, το 2007, το φιλμ του Γιοακίμ Λαφός (H IΔΙΟΚΤΗΣΙΑ) προδίδει ηθελημένα, από το πρώτο πλάνο, τα θύματα και τη πιθανή δολοφόνο, στερώντας στην αναδρομή που ακολουθεί, κάθε δραματουργική κορύφωση. Η τυπικά διακριτική παρουσία του πατέρα, από τον οποίο ο άνδρας εξαρτάται οικονομικά και ψυχολογικά, έχει σταδιακά αρνητικό αντίκτυπο στη σύζυγο του. Μπορεί να διδάσκει γραμματική στους μικρούς μαθητές αλλά δυσκολεύεται με το συντακτικό της προσωπική της ζωής, κάτι που θα έχει καταστροφική κατάληξη. Ο Βέλγος σκηνοθέτης στήνει ένα ψυχρό κλειστοφοβικό δράμα αλλά αφήνει αναξιοποίητες όλες τις ευκαιρίες του θέματος με την επιδερμική ανίχνευση του. Δεν αποσαφηνίζει τη σχέση των δύο ανδρών, διστάζοντας ταυτόχρονα να καυτηριάσει τους λευκούς γάμους και τις εικονικές υιοθεσίες ενηλίκων που έχουν συντελέσει στο να γίνει η χώρα του ένα ευρύτατο χωνευτήρι πολυπολιτισμικότητας. Αν και έχει αποκλειστικά στο μυαλό του μία σύγχρονη Μήδεια, δεν αιτιολογεί με επάρκεια τους λόγους της ψυχολογικής της κατάρρευσης (πιθανή επιλόχεια κατάθλιψη) και στο πρώτο μισό της ταινίας δεν την προβάλλει καν ως το κεντρικό πρόσωπο της τραγωδίας. Η Εμιλί Ντεκέν (η ΡΟΖΕΤΑ των αδελφών Νταρντέν) είναι υπερβολική και στομφώδης από τη στιγμή που χάνει τον έλεγχο της σε αντίθεση με τον θαυμάσιο Νιλς Άρεστρουπ που με τη διφορούμενη ερμηνεία του κρατάει μυστικά τα κίνητρα του (πατρική στοργή ή ομοφυλοφιλική διάθεση και κτητικότητα).
Αξιολόγηση: 4/10

300: Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ (300: RISE OF AN EMPIRE)
HΠΑ/102'/VILLAGE
Σκηνοθεσία: Νόαμ Μούρο
Ηθοποιοί: Στιούαρτ Στέιπλετον, Εύα Γκριν, Λένα Χέντεϊ

Ο μύθος: Ο Θεμιστοκλής ενώνει όλες τις ελληνικές δυνάμεις στη ναυμαχία ενάντια στον περσικό στόλο του βασιλιά Ξέρξη, του οποίου ηγείται η μοχθηρή Αρτεμισία.
Η ανάγνωσή μας: Δεν είναι απαγορευτικό να μαθαίνει το πλατύ κοινό διεθνώς για την ελληνική αρχαιότητα από κινηματογραφικές διασκευές των graphic novels του Φρανκ Μίλερ (που με τη σειρά του από μία ταινία είχε επηρεαστεί: το 300 SPARTANS του Ρούντολφ Ματέ). Αρκεί να τηρούνται κάποιες μίνιμουμ καλλιτεχνικές προϋποθέσεις που εκλείπουν στη συγκεκριμένη ταινία η οποία για λόγους εμπορικής σκοπιμότητας κρατάει καταχρηστικά τον αριθμό 300 στο τίτλο. Βασικός λόγος είναι ότι ο σκηνοθέτης εκείνου του φιλμ Ζακ Σνάιντερ, συμμετέχει εδώ ως σεναριογράφος και συμπαραγωγός μαζί με τη σύζυγό του. Άλλωστε τι είδους συνέχεια είναι αυτή όπου πολλά από τα συμβάντα που περιγράφει έγιναν την ίδια περίοδο ή πριν από τη μάχη των Θερμοπυλών; Η αφέλεια στην ιστορική αποτύπωση μπορεί να ήταν σε μεγάλο βαθμό αναμενόμενη αλλά ο άγνωστος Νόαμ Μούρο είναι ανήμπορος να δώσει πνοή σε αυτή την επική περιπέτεια. O Θεμιστοκλής πρωτοστατεί στην ένωση των Ελλήνων αλλά δεν υπάρχει ίχνος στρατηγικής και διπλωματίας και πέρα από ανιαρές μάχες ο Ισραηλινός σκηνοθέτης μας προσφέρει απλά φλύαρες ματιές στα δύο στρατόπεδα. Το οπτικό στυλ και η σκουρόχρωμη φωτογραφία μειώνει το βάθος πεδίου, στερώντας την προοπτική και την πανοραμική απεικόνιση, ένα πρόβλημα που υπήρχε και στους 300. Επιπρόσθετα, τα εφέ αφαιρούν κάθε αυθεντικότητα και η θάλασσα, σε μία ταινία που αναπαριστά μία ναυμαχία, προστέθηκε ψηφιακά! Επίσης είναι αστείο σε ένα μπλοκμπάστερ που αναφέρεται στην ανδρική ρώμη τα μοναδικά γνωστά ονόματα στο καστ να είναι οι δύο γυναίκες ηθοποιοί. Το γεγονός ότι ο Ζακ Σνάιντερ εγκατέλειψε σκηνοθετικά το πρότζεκτ για να γυρίσει την ίδια εποχή το ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΠΟ ΑΤΣΑΛΙ είναι ενδεικτικό της σιγουριάς ή της αδιαφορίας του για την τύχη της ταινίας που κάνει αυτή την εβδομάδα την παγκόσμια πρεμιέρα της.
Αξιολόγηση: 3/10

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ GRAND BUDAPEST (THE GRAND BUDAPEST HOTEL)
AΓΓΛΙΑ-ΓΕΡΜΑΝΙΑ/99'/ODEON
Σκηνοθεσία: Γουές Άντερσον
Ηθοποιοί: Ρέιφ Φάινς, Τζουντ Λο, Άντριεν Μπρόντι, Χάρβει Καιτέλ, Τίλντα Σουίντον

Ο μύθος: Στη διάρκεια του μεσοπολέμου ο υπεύθυνος υποδοχής ενός πολυτελούς ξενοδοχείου θα συνδεθεί φιλικά με έναν αρχάριο θυρωρό. Παράλληλα θα εμπλακεί στην κλοπή και την εύρεση ενός πίνακα της Αναγέννησης και θα κατηγορηθεί για το φόνο μίας αριστοκράτισσας πελάτισσας.
Η ανάγνωσή μας: Eίναι δύσκολο να συνοψίσεις όσα συμβαίνουν στην όγδοη ταινία του Γουες Άντερσον αφού τα περισσότερα είναι ασυνάρτητα παρά ευτράπελα και διασκεδαστικά. Από το ξεκίνημα με τους τρεις διαδοχικούς προλόγους, όπου ο καθένας είναι τμήμα του επόμενου, το προαίσθημα είναι αρνητικό για τη δεύτερη απόδραση του (γεωγραφική και αισθητική) από την αμερικανική ήπειρο, μετά το γυρισμένο στην Ινδία ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ DARJEELING. Ο Άντερσον τοποθετεί την ιστορία του στη φανταστική χώρα της Ζουμπρόφκα για να αποφύγει τους πιθανούς ιστορικούς συσχετισμούς και μεγάλο μέρος της δράσης, παρά τον τίτλο, διεξάγεται εκτός του ξενοδοχείου. Το μόνο όμως για το οποίο μπορεί να καυχηθεί είναι ότι κατάφερε να συγκεντρώσει δεκαέξι σταρ πρώτης γραμμής, που εικονίζονται όλοι στο πόστερ της ταινίας, τους περισσότερους σε γραφικούς ή ακατάλληλους ρόλους. Για παράδειγμα μεταμορφώνει την Τίλντα Σουίντον σε γριά επειδή δεν κατάφερε να κλείσει την αρχική επιλογή του που ήταν η 89χρονη Άντζελα Λάσμπουρι. Ταυτόχρονα αδιαφορεί για την εξόφθαλμη απροσεξία ότι το μελαμψό lobby boy, που υποδύεται ο Τόνι Ρεβολόρι ως ηλικιωμένος, αλλάζει χρώμα δέρματος και αποκτά τα χαρακτηριστικά του Φ. Μάρει Άμπρααμ. Ο Αμερικανός δημιουργός αποτυγχάνει να αφομοιώσει την ατμόσφαιρα της κεντρικής Ευρώπης στο ύφος μίας στυλιζαρισμένης εκκεντρικής κομεντί που θυμίζει ανέμπνευστη απομίμηση των κομψών κωμωδιών του Ερνστ Λιούμπιτς. Όσο για την αναφορά στον Στέφαν Τσβάιχ, τον οποίο επικαλείται ως επιρροή στους τίτλους τέλους, θα μπορούσε να αποτελεί έναν πρόσθετο λόγο που ο Αυστριακός συγγραφέας αυτοκτόνησε στη Βραζιλία το 1942.
Αξιολόγηση: 2/10

Twitter