«“Η άλλη πόλη – Μορφές” της Ηρώς Νικοπούλου» του Εμμανουήλ Μαυρομμάτη
Η ζωγραφική της Ηρώς Νικοπούλου ορίζεται στην ιδέα της, στην αρχή της, από οργανωμένες αντιθέσεις: είναι του σχεδίου και του χρώματος, του επίπεδου και του χώρου, του προοπτικού βάθους που αναγγέλλεται ανάμεσα σε στενά αντιπαρατιθέμενους μεταξύ τους όγκους. Αυτό είναι το κύριο μορφολογικό και το συστατικό, διαρκώς επαναλαμβανόμενο, σχήμα της εργασίας. Στη συνέχεια, η εργασία συμπληρώνεται με διηγήσεις. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι διηγήσεις μεταφέρουν στο πεδίο της εύληπτης περιγραφής τις ιδέες της οργάνωσης ως επεξηγήσεις της. Αυτό το επόμενο, το δεύτερο μέρος της εργασίας επισημαίνει οπτικά την αντίθεση, αλλά μέσω ενός συγκεκριμένου νοήματος που το ορίζει κάθε φορά η κάθε μία από τις εικόνες.
Αυτό είναι το σύστημα που χρησιμοποιεί η καλλιτέχνις για να εξειδικεύει το γενικό οργανωτικό σχήμα των αντιθέσεων σε επιμέρους κάθε φορά περιπτώσεις και για να διευκολύνει ώστε να κατανοείται το γιατί οι αντιθέσεις έχουν την επαρκή δικαιολογία της λειτουργίας τους. Έτσι το σύστημα αναφέρεται στον εαυτό του και, μολονότι φαίνεται να ανοίγει σε προοπτικά βάθη, είναι κλειστό σε περιγράμματα και σε κανόνες: οι κανόνες εννοούν ότι η κάθε διήγηση προορίζεται να εξηγεί οπωσδήποτε το οργανωτικό σχήμα της εικόνας της. Ένα παράδειγμα είναι οι δύο αντίστοιχες εικονογραφήσεις της τραμπάλας, οι οποίες μεταφέρουν οπτικά δύο αντίθετες μεταξύ τους, η κάθε μία ως προς την άλλη, κατευθύνσεις. Το πώς η καλλιτέχνις δικαιολογεί τις κατευθύνσεις (το κατεξοχήν σχήμα) είναι επεξηγηματικό και, στη συγκεκριμένη εικόνα, είναι το φως που βαραίνει, ως το βάρος να ήταν και το κλειδί για να κατανοηθεί η εικόνα. Αλλά από εκεί και μετά, το αν το φως συνιστά το βάρος σ’ αυτά τα έργα και αν σε άλλα θα ήταν το σκοτεινό είναι στοιχείο προσωπικής εκφραστικής επιλογής, γιατί το βάρος είναι εκείνο καθεαυτό, η καθεαυτή έννοια της εικόνας. Από εκεί και μετά η καλλιτέχνις θα το εμπλουτίσει ίσως με άλλες περιγραφές διηγήσεων, προσθέτοντας νέα περιστατικά, χωρίς όμως αυτό έκτοτε να αλλάζει, και το καθεαυτό κλειστό σχήμα του έργου να είναι ικανό, κάθε φορά, να αυτο-ερμηνεύεται.
Με την έννοια αυτή η εργασία της Νικοπούλου έχει μια σημειολογική προέκταση, γιατί θα μπορούσε προοπτικά να διαμορφώνεται σε παραλληλότητα ως προς αυτό που η ίδια επεξηγεί: να πρόκειται, δηλαδή, για τη διήγηση που δεν αρκείται στην αρχική της, την περιγραφική συμπεριφορά ενός εννοούμενου σχήματος το οποίο το μεταφέρει και το επεξηγεί οπτικά, αναλύοντας τον εαυτό της, αλλά ως προς το οποίο διατυπώνει η ίδια, με έναν οποιονδήποτε τρόπο, τον λόγο για τον οποίο το χρησιμοποιεί και το επεξεργάζεται: η παραλληλότητα ανάμεσα στο οργανωτικό σχήμα (στο σχέδιο, στον σχεδιασμό) της εικόνας και στην ταυτόχρονη εικονογραφική του επεξήγηση συμπληρώνεται από τις λέξεις ως την αναγκαία διασύνδεση της εικόνας και του λόγου της, της αιτίας για την οποία δημιουργήθηκε. Η εργασία της Νικοπούλου βρίσκεται ήδη στον δρόμο ενός πεδίου έρευνας που αναγγέλλει πρόσθετες εικονογραφικές δυνατότητες: ο λόγος, ως προς αυτές, με τη διπλή έννοια της αιτίας και της λέξης, θα μπορούσε να ήταν ίσως μια επόμενη δική της καλλιτεχνική λειτουργία.
Η έκθεση της Ηρώς Νικοπούλου «Η Άλλη πόλη – Μορφές» παρουσιάστηκε στην γκαλερί ΠεριΤεχνών από τις 20/12/2016 έως 7/1/2017.
